نگاهی به اتفاقات مهم سال سخت موسیقی
از حاشیه كنسرت شجریان پسر تا نامگذاری خیابان شجریان پدر!
موزیک خوان: 99 سال عجیبی برای موسیقی بود؛ دیگر امکان ادامه راه در راه قبلی وجود نداشت و باید چاره دیگری در پیش گرفته می شد. این سال، ساده ترین دلخوشی ها را در هر حوزه ای همچون فرهنگ و هنر از انسان دریغ کرد و خیلی از هنرمندان را از ما گرفت. به تبع چنین شرایطی که ویروس مرگبار کرونا رقم زد، سال 99 رنگ دیگری به رویدادهای موسیقایی بخشید و تا حدودی موجب تضعیف فعالیت اهالی هنر شد.
ایسنا در این گزارش نگاهی دارد به با اهمیت ترین رویدادها و اتفاقاتی که در سال ۹۹ حاشیه هایی را در حوزه موسیقی رقم زد.
فراز و نشیب های کنسرتهای آنلاین
با شیوع کرونا در کشور، موسیقی وارد فضای قرنطینه شد. در ابتدا تعدادی از نوازندگان، نواختن روی پشت بام ها و بالکن ها را شروع و به مرور هنرمندان مطرح نیز از صفحات مجازی خود اجراهایی را به صورت زنده و آنلاین برگزار کردند که همزمان توسط میلیون ها بیننده در سراسر دنیا قابل دسترسی بود.
در ادامه، اجراهای ساده خانگی به کمک برخی سازمان های متولی همچون شهرداری و وزارت ارشاد، شکل برنامه ریزی شده تری به خود گرفت و جایش را به اجرای کنسرتهای آنلاین رایگان داد.
بطور کلی کنسرتهای آنلاین از همان بدو شیوع ویروس کرونا و اعمال محدودیت ها، چاره ای مناسب برای امتداد جریان موسیقی در کشور به حساب می آمد. البته این جریان در طول یک سال، نتوانست به چاره و نگاهی تثبیت شده و پذیرفته شده برای برگزاری برسد و در مقاطعی به فراموشی سپرده و باردیگر از سر گرفته شد و یا رنگی تجاری به خود گرفت.
در این میان رقم های پیشنهادی برای برگزاری مجازی تعدادی از این کنسرت ها (خصوصا در ژانر پاپ)، سلیقه ای بود.
همچون حواشی برگزاری کنسرتهای آنلاین در سال ۹۹، می توان به اجرای همایون شجریان اشاره کرد؛ بگونه ای که این اجرای آنلاین در فروش بلیت و به لحاظ مشکلات فنی پخش، با مشکل و حاشیه مواجه گردید و در ادامه هم برگزارکنندگان مجبور شدند بهای برخی بلیت های فروخته شده را به صاحبانشان برگردانند.
در ادامه خواننده هایی مثل سیروان خسروی و بابک جهانبخش هم با ادامه دادن این رفتار، با انتقادهایی مواجه شدند؛ به نحوی که جهانبخش که قصد برگزاری یک کنسرت آنلاین با فروش بلیت ۵۵ هزار تومانی را داشت، در حساب رسمی خود در اینستاگرام متنی را منتشر و تاکید کرد، «هیچکس زوری بلیط نمیخره و تماماً یک انتخابه شخصیه! مثل سینما رفتن و اکران یک فیلم رو دیدن...»
این خواننده پاپ همین طور در قسمتی از متن خود از برگزاری کنسرت آنلاین ابراز پشیمانی کرده بود.
حاشیه هایی از این دست البته با پرسش هایی از این قبیل هم مواجه می شد که در نهایت هنرمندان موسیقی در وضعیت کرونا بجز برگزاری کلاس های آموزشی و کنسرتهای آنلاین از چه طریق می توانند کسب درآمد کنند؟ و البته آیا بهتر نیست سازمان های متولی امر همانند وزارت ارشاد و شهرداری به رویه حمایتی خود ادامه می دادند تا همزمان امکان بهره گیری مردم از جریان موسیقی و همین طور ارتزاق هنرمندان فراهم باشد؟
از اینها که بگذریم، در آخرین روز دی ماه دفتر موسیقی اعلام نمود که به دنبال اعلام وضعیت زرد در تهران و از سرگیری فعالیتهای گروه سه، شرایط ازسرگیری کنسرتهای موسیقی بررسی و مقرر شده است که برگزاری کنسرت ها با هدف تشویق مردم به بهره مندی از برنامه ها، بدون افزایش قیمت بلیت و با رعایت کلیه پروتکلهای بهداشتی صورت گیرد.
البته به اعتقاد برخی تهیه کنندگان موسیقی و متولیان امر، برگزاری کنسرت ها با ظرفیت ۳۰ تا ۵۰ درصد ظرفیت سالن و یک سانس در روز، توجیه اقتصادی نداشت و تنها با هدف به جریان افتادن باردیگر چرخ اقتصاد هنر مجبور به انجام آن بودند و در نهایت هم این تصمیم در سال ۹۹ عملی نشد.
بعد از آن بود که اجراهای برخط رایگان در تالارهای وحدت و رودکی از سر گرفته شد و در امتداد آن جشنواره موسیقی فجر هم به صورت مجازی، با اجراهای غیرزنده و رایگان انجام شد.
برگزاری کلاس های آنلاین آموزشی هم رویکرد دیگری بود که همزمان با شیوع ویروس کرونا در نظر گرفته شد و برخلاف مخالفت برخی هنرمندان و استادهای موسیقی که بر این باور بودند امکان آموزش مجازی این هنر وجود ندارد، با این وجود این جریان همچنان مورد پیگیری قرار|گرفت.
جشنواره موسیقی فجر؛ نقدها و تشویق ها
سی وششمین جشنواره موسیقی فجر در سال ۹۹ در حالی انجام شد که به علت شرایط کرونا در کشور، امکان برگزاری حضوری اجراهای صحنه ای وجود نداشت و از سویی اجراها حتی به صورت آنلاین هم برگزار نشدند. تمامی اجراهای جشنواره موسیقی فجر از پیش ضبط شده و البته به صورت رایگان در دسترس مخاطبانشان قرار گرفتند.
اما در شرایطی که اجراهای مجازی و ضبط شده از شور و هیجان جشنواره موسیقی فجر کاسته بود، با این وجود برخی هنرمندان شرکت کننده با دفاع از این رویکرد وزارت ارشاد، امتداد برگزاری جشنواره موسیقی را در هر شرایطی به نفع جریان موسیقی در کشور دانستند.
ضمن اینکه جشنواره موسیقی فجر در سال ۹۹ با انتقادهایی هم همراه بود. علی مغازه ای، از کارشناسان موسیقی در مصاحبه ای با ایسنا، تاریخ مصرف این جشنواره را تمام شده خوانده و اظهار داشته بود: اینکه هر ساله بودجه ای برای برگزاری جشنواره موسیقی فجر در نظر گرفته می شود و مسئولان و مدیران دولتی موسیقی وظیفه دارند این بودجه را با هدفی از پیش تعیین شده هزینه کنند، یک نوع رفع تکلیف و سلب مسئولیت در قبال بودجه فرهنگی و هنری کشور است.
او با اشاره به اینکه دیگر باید به یک مدل و ساختار جدید اندیشیده شود، تاکید کرده بود: امروز دیگر لازم و لازم است برای این بودجه برنامه ریزی مجدد صورت بگیرد و همزمان تلاش شود وفاق و آشتی با تمام هنرمندان ایجاد شود.
همین طور علی رهبری در نقد این جشنواره با تصریح این مطلب که «جشنواره موسیقی فجر تمام شرایطی را که یک جشنواره خوب باید داشته باشد ندارد» بیان کرده بود: برنامه های این جشنواره به همان صورتی است که مردم طی سال هم دیده اند؛ ضمن اینکه این جشنواره از لحاظ بین المللی ضعیف است تا حدی که عبارت بین المللی را از عنوان آن حذف کرده اند. برنامه هایی هم که طی ۱۵ سال قبل در این جشنواره اجرا شده، رفته رفته ضعیف تر شده اند.
او همچون دیگر دلیلهای ضعف این جشنواره را دبیرانی دانسته بود که هدایت آنرا برعهده داشته اند و معتقد بود، «این افراد توانایی و تجربه کافی را برای هدایت جشنواره موسیقی فجر ندارند».
آنچه بر ارکستر سمفونیک تهران گذشت
ارکستر سمفونیک تهران مدت هاست که با مشکلاتی ثابت و نقدهایی در نحوه اداره همراه بوده است؛ نقدهایی که بیش از اینکه متوجه نوازندگان آن باشد، به رویکرد گردانندگان نسبت داده می شود. این ارکستر ماه هاست مدیر هنری ثابتی ندارد و هر بار تصمیم های جدیدی برای اداره آن گرفته می شود. اما این تصمیم ها هم یا نصفه کاره رها شده و یا نتیجه بخش نبوده اند.
۲۲ مهر ماه امسال بود که خبر تشکیل شورایی با هدف آنچه «هدایت فعالیتهای ارکستر سمفونیک تهران و ارتقای سطح عملکرد این ارکستر» می خواندند، اعلام گردید.
در همان زمان عنوان شده بود که مقرر است این ارکستر با همراهی رهبرهای میهمان به کار خود ادامه دهد؛ در صورتیکه برخی هنرمندان و کارشناسان موسیقی همچون علی رهبری (از رهبران ارکستر قدیمی) در مصاحبه ای با ایسنا این تصمیم را به دلیل هزینه نکردن دولت برای دعوت از رهبران حرفه ای، غیرعملی خوانده بود.
حالا مشخص نیست استفاده از رهبرهای میهمان به چه صورت مقرر است برای ارکستر سمفونیک تهران ادامه دار باشد. با این وجود این ارکستر در جشنواره موسیقی فجر با رهبری نصیر حیدریان توانست بعد از قریب به یک سال سکوت، اجرای قابل قبولی را عرضه نماید.
روزی که به نام موسیقی نشد!
بعد از درگذشت محمدرضا شجریان، حاشیه ها برای نام گذاری روزی به نام موسیقی بالا گرفت.
خانه موسیقی در سال ۹۹ با انتشار گزارشی از عملکرد خود برای نام گذاری روزی به نام موسیقی، اعلام نمود که در ابتدای مهر ماه با ارسال نامه ای به وزیر ارشاد، درخواست کرده که یکم مهر ماه، مصادف با زادروز تولد محمدرضا شجریان، بعنوان روز ملی موسیقی ثبت شود؛ البته این درخواست پیشترها درباره سالروز تولد فارابی هم از طرف این نهاد صنفی مطرح شده بود که در آن زمان به علت آنچه از طرف خانه موسیقی «کم لطفی مسئولان دولتی وقت» عنوان شد، در نهایت مورد تصویب قرار نگرفت.
اما با درگذشت محمدرضا شجریان گزینه ای دیگر (تولد استاد آواز ایران) هم برای نام گذاری روز موسیقی، پیش روی اهالی هنر قرار گرفت. این درخواست در روز تشییع پیکر این هنرمند، از طرف متولیان خانه موسیقی اعلام و بر آن تاکید شد.
در ادامه اما نامه ای از طرف تعدادی از هنرمندان موسیقی ایران منتشر گردید که در آن پیشنهاد شده بود روز مزین به نام «فارابی» بعنوان روز ملی موسیقی اعلام گردد که این نامه نیز از طرف خانه موسیقی با واکنش هایی همراه و اصل صحت این نامه زیر سوال برده شد.
با این همه فارغ از اینکه در نهایت بهترین گزینه برای اختصاص روزی به نام موسیقی کدام مناسبت می توانست باشد، پرواضح بود که اختلاف نظرهایی از این دست، عایدی جز تاخیر باردیگر در ثبت روزی به نام موسیقی در کشور نداشت.
چالش های نصب تابلوی خیابان شجریان
دو سال از مصوبه تغییر نام برخی از خیابان های تهران به اسم چند چهره علمی و فرهنگی کشور می گذشت که سرانجام بعد از کش و قوس های فراوان، ۳۰ آذر ماه و در صورتیکه استاد محمدرضا شجریان دیگر در میان ما نبود، خیابان فلامک واقع در منطقه دو تهران به اسم او تغییر نام داد.
این اتفاق در حالی صورت گرفت که ابلاغ مصوبه شورای شهر برای نامگذاری خیابانی به نام محمدرضا شجریان در اواخر آبان ماه صورت گرفته بود.
اما چند روز بعد از این اتفاق، عده ای به صورت خودسرانه مبادرت به تخریب تابلوی این خیابان کردند که این اتفاق واکنش های بسیاری را به دنبال داشت. همچون این واکنش ها به محسن هاشمی ـ رئیس شورای شهر تهران ـ تعلق داشت، که اظهار داشته بود: نسبت به اقدام خودسرانه گروهی از شهروندان در مخدوش کردن تابلوی نام استاد شجریان، تذکر می دهم و متاسفانه این اقدام با استفاده از پوشش نام شهدا انجام شد که خوشبختانه خانواده شهید فخری زاده، با اطلاع رسانی مناسب، نارضایتی خودرا از اینطور اقدامات اعلام نمودند.
انتخابات خانه موسیقی
انتخابات خانه موسیقی و عملکرد این نهاد صنفی همیشه بعنوان یکی از رویدادهای پربحث اهالی موسیقی مطرح و عموما با انتقادهایی هم همراه بوده است. عده ای اعتقاد دارند که در هر دوره افرادی مشخص بعنوان کاندیدا در انتخابات شرکت می کنند و از بین همان افراد هم اعضای هیات مدیره برگزیده می شوند. از طرفی برخی دیگر با طرح این پرسش که چرا آن گونه که باید از طرف هنرمندان از یک نهاد مدنی حمایت و استقبال نمی گردد، آزاد بودن شرکت در انتخابات هیات مدیره خانه موسیقی را یادآور می شوند.
امسال با گذشت چهار سال از آخرین انتخابات هیات مدیره خانه موسیقی، قرار بر برگزاری انتخابات کانون های این نهاد صنفی در خرداد ماه ۹۹ بود. ولی هر بار به بهانه هایی چون ممنوعیت ستاد مبارزه با کرونا برای برگزاری حضوری این رویداد یا فراهم نبودن بستر برگزاری آنلاین انتخابات، این رویداد به تعویق و در نهایت هم به سال ۱۴۰۰ کشانده شد.
با این وجود ۲۹ آذر ماه و بعد از آنکه پافشاری ها برای برگزاری انتخابات خانه موسیقی و پیشنهاد برگزاری آنلاین به شیوه انتخابات برگزارشده توسط خیلی از نهادهای صنفی دیگر در سال ۹۹، بی نتیجه ماند، تعدادی از اهالی موسیقی با تکیه بر برگزاری الکترونیک انتخابات خانه موسیقی تا پیش از اختتام سال ۹۹، نامه ای را خطاب به فرهاد فخرالدینی نوشتند. فخرالدینی ـ رئیس شورای عالی خانه موسیقی ـ هم در پاسخ به این درخواست، گفته بود که تصمیم گیری در مورد نحوه برگزاری انتخابات و نیز تصویب تغییرات لازم در اساسنامه از وظایف هیات مدیره خانه موسیقی و اجرای این مصوبات هم به عهده ی مدیرعامل آن خانه است. او همین طور ابراز امیدواری کرده بود که در انتخابات پیش رو همه هنرمندان با اعتماد به خانه موسیقی با اکثریت کامل مشارکت کنند.
این اظهارنظر از طرف رئیس شورای عالی خانه موسیقی، در نهایت نگاه ها را به سمت برگزاری انتخابات خانه موسیقی در سال ۱۴۰۰ معطوف کرد و این پرسش را به میان آورد که در نهایت تیم فعلیِ گردانندگان خانه موسیقی، در نهایت چه زمان قصد دارند به انتخابات جدید اعضا تن بدهند.
استعفای مدیرعامل انجمن موسیقی ایران
از دیگر رویدادهای موسیقی سال ۹۹ استعفای ناگهانی علی ثابت نیا از سمت مدیر عاملی انجمن موسیقی ایران بود. استعفای او به نارضایتی از تصمیم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره حذف انجمن های موسیقی استانها و تاسیس موسسات فرهنگی هنری وابسته به بخش خصوصی بجای این نهاد، نسبت داده شد.
منبع: موزیك خوان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب