تربت جام، مهد موسیقی مقامی ایران
موزیک خوان: به گزارش موزیک خوان، خراسان رضوی تربت جام، یکی از شهر های تاریخی و فرهنگی خراسان رضوی، بعنوان مهد موسیقی مقامی ایران شناخته می شود؛ این شهر با پیشینه ای غنی از تاریخ و فرهنگ، در طول قرن ها به پرورش و ترویج موسیقی بومی و محلی پرداخته است.
موسیقی مقامی تربت جام نه تنها بازتاب دهنده احساسات و تجربیات مردم این منطقه است، بلکه بعنوان یک ابزار ارتباطی و اجتماعی، نقش بسزایی در هویت فرهنگی جامعه ایفا می کند؛ به شکلی با ساز سنتی دوتار، نغمه های دلنشین و داستان های عاشقانه و مذهبی، این موسیقی به یک میراث فرهنگی پرارزش تبدیل گشته است.
حبیب الله احمدی، مدرس و پژوهشگر موسیقی مقامی در گفتگو با ایسنا به ریشه های تاریخی موسیقی مقامی در این منطقه اشاره نمود و اظهار داشت: موسیقی مقامی تربت جام دارای پیشینه ای بالغ بر ۳۰۰۰ سال است.
وی ضمن اشاره به این که این موسیقی ریشه در دوران هخامنشیان دارد و با سازهای سنتی مانند دوتار و تنبور شناخته می شود، اضافه کرد: دوتار بعنوان یکی از سازهای اصلی موسیقی مقامی، در ادبیات و شعر فارسی، جایگاه ویژه ای دارد.
احمدی با اشاره به اینکه نام این سازها و نغمه های محلی در متون تاریخی و مذهبی هم ذکر شده است، اظهار داشت: بعلاوه این سازها در مراسم سنتی و مذهبی مردم منطقه نقش مهمی ایفا می کنند.
موسیقی مقامی تربت جام نه تنها بعنوان یک هنر، بلکه بعنوان یک وسیله برای بیان احساسات و تجربیات انسانی هم شناخته می شود؛ این موسیقی، با نغمه های دلنشین و ریتم های پرشور، احساسات و داستان های مردم را به تصویر می کشد و در هر گوشه از آن نشانی از زندگی و فرهنگ مردم تربت جام دیده می شود.
این پژوهشگر موسیقی مقامی اظهار نمود: موسیقی مقامی بعنوان یک نماد هویتی، در حفظ و تقویت فرهنگ محلی نقش بسزایی دارد؛ با اجرای این موسیقی، نسل های جدید با فرهنگ و تاریخ خود آشنا می شوند و این امر سبب تقویت حس تعلق به مکان و فرهنگ می شود.
او همینطور به تاثیر این موسیقی بر زندگی اجتماعی مردم اشاره نمود و اظهار داشت: موسیقی مقامی در ایجاد همبستگی و ارتباطات اجتماعی نقش مهمی دارد.
سبک های مختلف موسیقی مقامی
موسیقی مقامی تربت جام شامل چندین سبک و گونه مختلف است که هر یک خصوصیت ها و ساختار خاص خویش را دارند؛ همچون این سبک ها میتوان به موسیقی مقامی، آوازهای محلی، نغمه های مذهبی، موسیقی داستانی و موسیقی رقص اشاره نمود.
احمدی با اشاره به اینکه موسیقی مقامی به شکل غیررسمی و خودجوش اجرا می شود و معمولا با استفاده از سازهای محلی مانند دوتار و تنبک نواخته می شود، اظهار داشت: این سازها به انتقال احساسات عمیق و بیان داستان های محلی کمک می کنند.
وی در مورد آوازهای محلی که به زبان های محلی و با مضامین اجتماعی، عشقی و مذهبی اجرا می شوند، اظهار داشت: این آوازها بعنوان یکی از مهم ترین اجزای موسیقی مقامی، به نقل داستان ها و افسانه های محلی می پردازند و در حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی جامعه نقش بسزایی دارند.
این پژوهشگر موسیقی مقامی ضمن اشاره به این که موسیقی رقص عموماً در جشن ها و مراسم شادی برگزار می گردد و با حرکات موزون همراه می باشد، اضافه کرد: رقص های محلی هم به شکلی بخشی از این فرهنگ موسیقایی به شمار می آیند.
تأثیرات جهانی موسیقی مقامی
موسیقی مقامی تربت جام نه تنها در سطح ملی، بلکه در سطح جهانی هم مورد توجه قرار گرفته است؛ این موسیقی با تنوع و غنای خود، توانسته است در جشنواره های بین المللی به معرض نمایش گذاشته و بعنوان یکی از نمایندگان فرهنگ ایرانی شناخته شود.
احمدی اظهار داشت: موسیقی مقامی تربت جام بعنوان یکی از منابع الهام بخش برای خیلی از آهنگسازان و هنرمندان در سطح جهانی عمل کرده است؛ این موسیقی با ملودی ها و سازهای خاص خود، بعنوان یک الگوی منحصر به فرد در زمینه موسیقی جهانی مطرح گردیده است.
وی ضمن اشاره به این که به دنبال تلاشهای صورت گرفته برای حفظ و ترویج موسیقی مقامی، این هنر در لیست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسیده است، این ثبت را نشان دهنده اهمیت جهانی این نوع موسیقی و تاثیر آن بر فرهنگ های مختلف دانست و اضافه کرد: ثبت این هنر در یونسکو می تواند به افزایش آگاهی مردم در رابطه با فرهنگ و تاریخ موسیقی مقامی کمک نماید و زمینه ساز حمایت های بیشتر از این هنر شود.
جشنواره ها و فعالیتهای فرهنگی
این پژوهشگر موسیقی مقامی با اشاره به اینکه به منظور ترویج موسیقی مقامی تربت جام، جشنواره ها و رویدادهای فرهنگی گوناگونی در این منطقه برگزار می شود، اظهار نمود: این جشنواره ها فرصتی برای هنرمندان محلی فراهم می آورد تا آثار خویش را به نمایش بگذارند و با سایر هنرمندان به تبادل نظر بپردازند.
احمدی بیان نمود: این جشنواره ها نه تنها به ترویج موسیقی مقامی کمک می کنند، بلکه به تقویت حس همبستگی اجتماعی و فرهنگی در میان مردم هم می انجامند.
وی با اشاره به اینکه آموزش و تربیت هنرمندان جوان هم یکی از عواملی است که می تواند به حفظ و ترویج موسیقی مقامی کمک نماید، بر اهمیت برگزاری کلاس های آموزشی و کارگاه های تخصصی برای جوانان تاکید کرد و اظهار داشت: این کلاس ها می توانند به آشنایی نسل جدید با اصول و روشهای فنی موسیقی مقامی کمک کنند و به تداوم این هنر در آینده منجر شوند.
این پژوهشگر موسیقی مقامی ضمن اشاره به این که موسیقی مقامی تربت جام با وجود چالش ها و مشکلات پیش رو، همچنان امید به آینده ای روشن دارد، اضافه کرد: با حمایت های بیشتر از سوی نهادهای دولتی و غیردولتی، میتوان به حفظ و ترویج این هنر پرارزش کمک کرد.
احمدی اظهار داشت: ما باید به نسل های آینده این امکان را بدهیم که با فرهنگ و هنر خود آشنا گردند و این میراث فرهنگی را حفظ کنند؛ موسیقی مقامی تربت جام نه تنها بخشی از تاریخ ماست، بلکه بخشی از هویت ما بعنوان یک ملت است.
چالش های موسیقی مقامی
وی افزود: با وجود غنای فرهنگی و تاریخی موسیقی مقامی تربت جام، این هنر با چالش های جدی مواجه می باشد که یکی از مهم ترین چالش ها، کمبود حمایت های مالی و فرهنگی از جانب نهادهای دولتی و غیردولتی است.
این پژوهشگر موسیقی مقامی همینطور با اشاره به اینکه تغییرات فرهنگی و اجتماعی در جامعه، خطر فراموشی این هنر را بهمراه دارد، بر ضرورت برگزاری کارگاه های آموزشی و جشنواره های محلی که می تواند به احیای موسیقی مقامی کمک نماید تاکید کرد.
وی تصریح کرد: موسیقی مقامی تربت جام، بعنوان یک هنر غنی و عمیق، در تاریخ و فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه ای دارد؛ ضمن این که این موسیقی نه تنها بعنوان یک وسیله تفریحی و هنری، بلکه بعنوان یک ابزار ارتباطی و اجتماعی، نقش مهمی در زندگی مردم این منطقه ایفا می کند و می تواند بعنوان منبع الهام برای نسل های آینده عمل کند.
با تداوم تلاش ها در این حوزه، میتوان امیدوار بود که موسیقی مقامی تربت جام همچنان در دل مردم زنده و پویا باقی بماند و به نسل های آینده منتقل شود؛ این هنر غنی و عمیق، شایسته توجه و حمایت بیشتری است تا بتواند نمایندگی شایسته ای از فرهنگ و هنر ایرانی داشته باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب