موسیقی بختیاری گنجینه فرهنگی تاریخی خوزستان است
یك پژوهشگر موسیقی خوزستان اظهار داشت: موسیقی محلی بختیاری همچون موسیقی های مقامی این استان است كه تابحال با نگاه تخصص موسیقیایی، معرفی نشده و مورد پژوهش نشده است، این نوع موسیقی یكی از نواهای شناخته نشده موسیقی سنتی و عنصری از هویت قوم بختیاری در خوزستان است.
کاظم پوره شنبه در گفتگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به پژوهش و تحقیق در مورد موسیقی بختیاری در استان خوزستان تصریح کرد: هدف از پژوهش و تحقیق برای شناخت موسیقی بختیاری، معرفی هنر موسیقی آئینی، فرهنگ بومی، آوازهای محلی است تا این نوع موسیقی سنتی و محلی به نسل های آینده منتقل شود.
دستگاه های موسیقی بختیاری
پوره اظهار داشت: موسیقی بختیاری در دستگاه های شور، شوشتری، ماهور و کرد بیات نواخته می شود.
وی افزود: در مجالس عروسی نوازنده، مقامی را بانام « سربُردار » به مفهوم «سربلند کن ببین چه خبر است» می نوازد.
این پژوهشگر موسیقی بختیاری با اشاره به انواع ریتم و مقام نوازی در موسیقی بختیاری اظهار داشت: موسیقی محلی در قوم لربختیاری از «چوپی یک، ۲ و سه »، «دستمال بازی» و رقص دسته جمعی «۲پا، سه پا »، چهار دستمالی، گوشه دهکردی، مجسمه تشکیل شده است.
پوره افزود: از سازهای مورد استفاده در موسیقی بختیاری می توان به کرنا و سورنا و در بعضی مواقع کمانچه اشاره نمود ؛ نوازندگان نی به ۲ شکل «کنار لب» که موسیقی چوپانی نام دارد وبه صورت آکادمیک این ساز را می نوازند.
موسیقی سوزناک بختیاری
پوره موسیقی محلی بختیاری را در ۲بخش «موسیقی سوزناک» و «موسیقی شاد» عنوان نمود و اضافه کرد: موسیقی سوزناک بختیاری سینه به سینه از اجداد به نسل بعد منتقل شده است، این موسیقی نغمه ها و آوازهایی هستند که مادران و پدران وقایع و اتفاقات روز و احساسی خویش را با نوایی آهنگین می خواندند.
وی اضافه کرد: موسیقی بختیاری در مراسم ی مثل «خون بس» به این گونه است که نوازنده غم و غصه خویش را در شعر و نوای موسیقی به شکل سوزناک در آواز می خواند.
این محقق موسیقی استان خوزستان افزود: یک نوع موسیقی سوزناک بختیاری مربوط به طایفه «خدرسرخ» در دستگاه شور خوانده می شود که همزمان در حین خواندن وارد دستگاه شوشتری می شود و مجدد به دستگاه شور برمی گردد که این تغییر دستگاه موسیقی احتیاج به یک تجربه و دانش موسیقیایی دارد و نوازنده باید بتواند این تکنیک را به خوبی اجرا نماید.
پوره اضافه کرد: ازانواع موسیقی سوزناک بختیاری، لالایی های مادرانی است که با اشاره به مشکلات روزمره برای کودکان خود آواز می خوانند، این نوع موسیقی در طوایف بختیاری با شیوه های گوناگون خوانده می شود، لالایی برای کودکان با این مضامین مثل « لالالا گرگ کالی کُرمه نخوری تا مِنِ مالی» « لالالا گرگ پیر دندون دراز کُرمه نَخُوری تا بعد نماز» می خواندند.
وی اظهار داشت: نوعی آواز در موسیقی بختیاری است که هنگام شکار خوانده می شود، فرد شکارچی هنگام موفقیت در شکار لقبی به نام آن حیوان شکار شده مثل خرس، گرگ یا حیوانات درنده را می گرفت.
موسیقی شاد بختیاری
پوره موسیقی شاد بختیاری را متنوع عنوان نمود و تصریح کرد: در فرهنگ بختیاری مراسم عروسی از مراسم های خاص و موسیقیایی است که در وصف عروس و داماد خوانده می شود، نواختن موسیقی با سازهای سرنا و کرنا در مجالس شادی با رقص های مختلف مقامی همراه می باشد که با فرهنگ این قوم عجین شده است.
وی افزود: موسیقی بختیاری از غنای بالایی برخوردار است، هنگام نواختن موسیقی، نوازنده متناسب با حضور مهمانانی که از سایر اقوام عرب، ترک قشقایی و... هستند گوشه موسیقی خویش را تغییر داده و به افتخار حضور آن شخص موسیقی قوم میهمان را می نوازد.
این محقق موسیقی از نوازندگی ساز نی در بین قوم لر اشاره نمود و اضافه کرد: در این نوع نوازندگی افرادی که عاشق می شدند با نواختن نی با مخاطب ذهنی خود حرف می زنند و مدحی در وصف معشوقه خود می نوازند.
جایگاه موسیقی بین المللی بختیاری
پوره از اجرای موسیقی بختیاری در ارکستر سمفونیک گفت و تصریح کرد: با نت نویسی موسیقی بختیاری برای اجرا در ارکستر سمفونیک، این موسیقی را در بعضی از کشورهای اروپایی اجرا کرده ام.
این نوازنده با اشاره به اینکه اگر ترانه های بختیاری به نسل های آینده منتقل نشوند فراموش خواهند شد اظهار داشت: ترانه های محلی به صورت کلی بیشتر توسط زنان و دختران قوم خوانده می شود، در این نوع ترانه خوانی جمع حاضر تک خوان را همراهی می کنند، شعر این ترانه ها در وصف یک مبحث خاصی است، از ترانه های معروف بختیاری می توانیم به «شیرین شیرین»، «حناحنا»، «نی نای»، «آهای گل» و... اشاره نمود.
وی افزود: مجموعه ای از اشعار و ترانه های ماندگار بختیاری را که بخش عمده آن از زنده یاد «حاجت پوره»، «علی محمد وفایی» و «مهر علی نجاتی» می باشد، بررسی و نت نویسی کرده ام.
این پژوهشگر موسیقی تالیف کتاب موسیقی و ترانه های بختیاری را در کارنامه خود دارد که در این خصوص اظهار نمود: کتاب موسیقی و ترانه های بختیاری، نخستین کتاب تخصصی در زمینهٔ شناخت و پژوهش در زمینهٔ موسیقی بختیاری است.
پوره نوازندهٔ پیانو، ردیف دان، آهنگساز، پژوهشگر و نویسندهٔ کتاب موسیقی و ترانه های بختیاری است، کتاب تخصصی شناخت و پژوهش در زمینهٔ «موسیقی بختیاری» و «هویت موسیقی شوشتر» را تالیف کرده است.
وی شاگرد «حسین دهلوی»، «پرویز مشکاتیان» و «فرهاد فخرالدینی» است که در سبک های «موسیقی سنتی ایرانی» و «موسیقی کلاسیک» با سازهای محلی و پیانو به صورت تخصصی فعالیت نموده است.
منبع: موزیك خوان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب