گزارش موزیك خوان؛
انقلاب و اعتراض در یک قاب
دبیرکل جشنواره هنرهای تجسمی فجر معتقد می باشد همه آنچه را که وظیفه هنرهای تجسمی است، نباید از جشنواره فجر طلب نماییم، بلکه باید برمبنای مطالبه های درست همه چیز در ریل خودش قرار بگیرد.
خبرگزاری مهر- گروه هنر- آزاده فضلی: نمایشگاه «آینه در آینه» با نگاه و مروری بر تحولات هنر معاصر ایران در هنر انقلابی و اعتراضی از روز ۲۸ دی ماه در موزه هنرهای معاصر تهران راه اندازی شد و تا هشتم اسفندماه برگزاری آن ادامه خواهد داشت.
این نمایشگاه یکی از بخش های جنبی چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است که در آن، ۹۰ اثر نقاشی، عکس، پوستر و کالیگرافی از هنرمندان باسابقه و برجسته که در رابطه با انقلاب هستند، به نمایش درآمده است.
آثاری که در «آینه در آینه» روی دیوار رفتند، از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، گنجینه حوزه هنری، گنجینه انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس و سایر گنجینه های هنری و مجموعه های شخصی گردآوری شده است.
توضیحات میرهاشمی درباره زودتر برگزار شدن بخش جنبی «تجسمی فجر»
سیدعباس میرهاشمی دبیرکل چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر درباره نمایشگاه «آینه در آینه» که بعنوان بخش جنبی چهاردهمین جشنواره تجسمی فجر در موزه هنرهای معاصر تهران برقرار است، به خبرنگار مهر اظهار داشت: موزه هنرهای معاصر تهران از مدت ها پیش در مورد هنرهای معاصر دوران انقلاب مطالعاتی انجام داده بود و با صحبت هایی که همزمان با دبیرخانه چهاردهمین دوره جشنواره تجسمی فجر انجام شد، قرار بر این شد که ما تا جایی که می توانیم برای برگزاری چنین نمایشگاهی پشتیبانی و کمک نماییم تا این بخش در قالب یک نمایشگاه اجرا شود. در همین راستا، شورای هنری با حضور آقایان احسان آقایی، کیانوش معتقدی، مسعود شجاعی طباطبایی، امیر راد و من تشکیل شد.
وی در ادامه توضیح داد: برمبنای جلساتی که داشتیم و داشته هایی که با آنها روبرو بودیم، قرار شد آثار یک دهه را به نمایش بگذاریم، چونکه نقاشی های سال ۱۳۵۹ اکثراً به انقلاب اسلامی ارتباط دارد و به مرور به سمت دفاع مقدس می رود. در آن سال ها، هنر ما رویکرد دوجانبه ای به انقلاب و جنگ تحمیلی داشت، قرار شد تا مرز سال ۱۳۶۳ را در نظر بگیریم که مروری بر هنر اعتراضی آن دوران داشته باشیم و آثارش نیز روی دیوار برود. خوشبختانه آثار از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، گنجینه حوزه هنری و مجموعه های هنرمندان جمع آوری شد.
وقتی همه آنچه را که وظیفه هنرهای تجسمی است، از جشنواره «فجر» طلب می نماییم، اشتباه است و از جانب دیگر وقتی اعلام می شود «تجسمی فجر» بی اثر است و جایگاهی ندارد، این هم اشتباه است.
میرهاشمی درباره بازگشایی نمایشگاه «آینه در آینه» زودتر از موعد شروع جشنواره تجسمی فجر اظهار نمود: موزه هنرهای معاصر برمبنای یک برنامه ریزی و زمان بندی کلی که ابتدای سال انجام می دهد، زمان برگزاری نمایشگاه هایش مشخص است؛ ما کوشیدیم ضمن این که انجام این کار را لازم می دانستیم، سعی کردیم برنامه ریزی موزه گرفتار خدشه نشود و به صورتی برنامه ریزی کردیم که پیش از بخش طوبای زرین جشنواره افتتاح شود. در هر صورت فکر می کنم اتفاق خوبی بود، چونکه وقتی ارزیابی هایی صورت گرفت، مشخص شد که حتی اگر بتوانیم زمان های بازگشایی نمایشگاه ها را متفاوت از جشنواره داشته باشیم، توجه به آثار بیش از پیش خواهد شد.
هیچوقت از نقد و چالش فرار نکردم
وی که دبیرکلی جشنواره تجسمی فجر را نیز عهده دار است، در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه در برگزاری جشنواره «تجسمی فجر» از چالش ها و انتقادها استقبال می کند، اظهار داشت: هیچ گاه از نقدها فراری نیستم، یکسری باورهایی را قبول دارم که برمبنای آنها معتقدم جایگاهم را می شناسم و می دانم باید برمبنای آن جایگاه پاسخگو باشم و حرکت کنم. معتقدم خواستن یا برآورده شدن همه انتظارات از جشنواره هنرهای تجسمی فجر، اشتباه است. بدین سبب وقتی همه آنچه را که وظیفه هنرهای تجسمی است، از جشنواره «فجر» طلب می نماییم، اشتباه است.
این هنرمند اضافه کرد: از جانب دیگر وقتی اعلام می شود «تجسمی فجر» بی اثر است و جایگاهی ندارد، این هم اشتباه است. در حقیقت باید مورد بینابینی را در نظر بگیریم که اگر بدانیم جشنواره «فجر» جایگاه و قالبش کجاست و برمبنای آن، مطالبه داشته باشیم آن وقت است که همه چیز در ریل خودش قرار می گیرد. من همیشه از پرسش و نقدها استقبال می کنم که پاسخ به آنها همان چیزی است که ساختار درست را شکل می دهد.
اثر ایرج اسکندری
میرهاشمی که در شش دوره ابتدایی جشنواره تجسمی فجر، عضو شورای سیاست گذاری و در دوره دوم، سوم، پنجم و ششم بعنوان دبیر جشنواره فعالیت داشته است، درباره استفاده از تجربیات گذشته جشنواره عنوان کرد: بواسطه تجربیات قبلی و همین طور صحبت با دبیران کل جشنواره های فجر گذشته، نقاط ضعف و قوت ها را بررسی کردیم و این مسیری که الان درحال پیمودن آن هستیم، در همین راستا است. ولی همه آن دست ما نیست و فقط می توان موارد را مطرح و بررسی کرد و برمبنای بررسی ها باید ببینیم جواب مثبتی دریافت می نماییم یا خیر.
نگاهی به آثار اعتراضی و انقلابی تاریخ هنر معاصر ایران
نمایشگاه «آینه در آینه» یکی از با اهمیت ترین نمایشگاه های چندین سال اخیر در کشور بشمار می رود چونکه نگاهی تاریخ نگارانه به تاریخ هنر ایران یعنی هنر انقلابی و اعتراضی دارد که در مقطعی از تاریخ، این نوع هنر بسیار پررنگ شده است. سالهای پیش از شکل گیری انقلاب و در سال پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی از هنرمندانی که هنر اجتماعی را در کارهایشان بیشتر مدنظر قرار می دادند، نیز تحت تأثیر انقلاب و در همان سال ها، آثاری ماندگار و در رابطه با انقلاب و همین طور هنر اعتراضی خلق کردند که خیلی از آن آثار اکنون در نمایشگاه «آینه در آینه» به تماشای عموم درآمده است.
اهمیت این نمایشگاه به قدری بود که برای نخستین بار طی سالهای برگزاری جشنواره تجسمی فجر، سیدابراهیم رئیسی رییس جمهور از آن بازدید کرده است و با تعدادی از هنرمندان خالق این آثار به گفتگو نشسته است.
یکی از نکات جالب در آثار این نمایشگاه، قطع بزرگ تابلوهای نقاشی است که شاید بتوان گفت برای به نمایش گذاشتن وسعت و بزرگی اعتراض و انقلاب مردم، این آثار در چنین قطع هایی خلق شده اند. در آن دوره از تاریخ ایران، هنرمندان از آثار هنرمندان مکزیکی و روسی که آثار برجسته ای در حوزه انقلاب و هنر اعتراضی داشتند، الگو گرفته بودند که همچون آنها می توان به خوزه کلمنته اوروزکو، دیه گو ریو را و داوید آلفارو سی که ایروس اشاره نمود که همزمان با انقلاب مکزیک، دگرگونی های بزرگ در حوزه نقاشی دیواری در جهان به وجود آوردند.
اثر هانیال الخاص و مسعود سعدالدین
در «آینه در آینه» برخی از آثار هنرمندان مکزیکی که در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است و همین طور پرینت برخی از پوسترهای خلق شده با این مساله توسط هنرمندان روسی نیز به معرض نمایش گذاشته شده است تا این تأثیرپذیری هنرمندان ایرانی از آثار مکزیکی و روسی تا حدودی مشهود باشد.
در این نمایشگاه، آثار هنرمندانی از طیف های مختلف فکری و اعتقادی دیده می شود که شاید بتوان رخدادهای جامعه و انقلاب را تنها خاصیت مشترک آنها برشمرد. در کنار هنرمندانی که سالهای سال مشهور به هنرمندان انقلابی بودند، آثار هنرمندانی را در این نمایشگاه می بینیم که تا حالا این مدل کار را از آنها ندیده ایم. بنابراین در آثار تعدادی از این هنرمندان با سبک و سیاق خودشان مفاهیمی تصویر شده است که بیان کننده این نوع هنر اعتراضی است، برای مثال اثر بهمن محصص با عنوان «همیشه ایران» خلق شد هدر سال ۱۳۵۳ که یکی از فیگورهای آشنای او به حساب می آید، چنین مفهومی را به مخاطب عرضه می کند.
اثر بهمن محصص
آثار هنرمندانی که مشهور به هنرمند انقلابی هستند یا بودند نیز در نمایشگاه حضور دارد که خاصیت های هنر انقلابی در آنها بارز است و به طور معمول در قطع های بزرگ به نمایش فیگورهایی از انقلاب و رشادت ها پرداخته اند.
برخی از آثار نمایشگاه «آینه در آینه» نیز به تابلوهای پرتره از امام خمینی (ره) اختصاص دارد که اینها تنها آثار برجسته پرتره امام (ره) در آن دوران بشمار می رود. برجسته ترین هنرمندانی که این پرتره ها را خلق کرده اند غلامعلی طاهری و کیخسرو خروش هستند و اثری نیز از نصرالله افجه ای با نقاشی خط در نمایشگاه حضور دارد که پرتره امام (ره) را تصویر کرده است.
از جمله هنرمندان برجسته ای که در این نمایشگاه با موضوع هنر انقلابی و اعتراضی اثر دارند، می توان به بهرام دبیری، حبیب الله صادقی، ایرج اسکندری، حسین محجوبی، ناصر پلنگی، رضا بانگیز، حسین خسروجردی، ایوب امدادیان، هانیبال الخاص و علیرضا اسپهبد اشاره نمود.
نمایشگاه «آینه در آینه» مروری بر هنر معاصر ایران با موضوع هنر انقلابی و اعتراضی تا ۸ اسفندماه در موزه هنرهای معاصر تهران به آدرس خیابان کارگر شمالی، جنب پارک لاله برپا است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب