از فقه تا ساز روایت چندصدایی دین و موسیقی در ایران معاصر
به گزارش موزیک خوان، پروژه پژوهشی تالیفی «دین و موسیقی در ایران معاصر» روز جمعه نهم خردادماه با حضور تعدادی از هنرمندان و محققان، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و مدیرعامل خانه موسیقی در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران رونمایی گردید.
به گزارش موزیک خوان به نقل از ایسنا، پروژه پژوهشی تالیفی «دین و موسیقی در ایران معاصر» با پژوهش و نویسندگی حسین سَروی روز نهم خردادماه با حضور بابک رضایی (مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ)، داریوش پیرنیاکان (رئیس هیأت مدیره خانه موسیقی)، حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی)، محمد حسین اسماعیلی (مدیرکل دفتر برنامه ریزی و آموزش های هنری)، حمیدرضا عاطفی (عضو هیأت مدیره خانه موسیقی) و جمعی دیگر از هنرمندان و محققان صاحب نام عرصه موسیقی در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران رونمایی گردید.
حسین سروی مولف کتاب «دین و موسیقی در ایران معاصر» بیان نمود: کتابِ دین و موسیقی در ایران معاصر، حاصلِ بیشتر از سه سال تلاش پیوسته برای پرداختن به یکی از پیچیده ترین و در عین حال زِنده ترین روابطِ فرهنگی در جامعه ما؛ یعنی نسبتِ میان دین و موسیقی است. ما در جریانِ این تحقیق، از نگاهی چندجانبه بهره گرفته ایم که از آن جمله میتوان به تحلیلِ فتاوا و متون فقهی، بررسی آرشیوهایِ مطبوعاتی، تحلیلِ آماری داده ها، و گفت وگوهای میدانی با طیفی گسترده از افراد، همچون مدیرانِ ارشدِ حوزه موسیقی، فعالان نشرِ آثارِ موسیقایی، و موسیقیدانانی در نقش هایِ گوناگونِ آهنگساز، نوازنده، خواننده و پژوهشگر اشاره نمود. شرایطی که تلاش شد تا تجربه هایِ متنوّع و گاه متضاد، کنار هم، مطرح و شِنیده شوند.
وی تصریح کرد: دوستانی که با پژوهشِ میدانی آشنا هستند، می دانند که سختی هایِ کار فقط در انجام مصاحبه ها نیست بلکه دسترسی به منابع دست اوّل، ورود به آرشیوها و یافتنِ داده های معتبر به خودیِ خود، فرایندی طولانی و پرچالش بود که البته در این راه، برخی مدیران رسانه ها، واقعاً همراهیِ بزرگوارانه ای با ما داشتند. در عین حال هرچند یافته هایِ این تحقیق، مُبَیِّن و بیانگرِ استقلالِ روز افرونِ نهادِ هنر از نهاد دین، بخصوص در امرِ موسیقی است. نکته ظریف و بسیار قابلِ تأمل اینست که این دو، نه صرفا دو گستره جداگانه، که دو قلمرویِ معنابخش اند، امّا گفتگوی میان این دو تنها زمانی مؤثّر خواهد بود که بر پایه فهم و احترام متقابل شکل گرفته باشد. امروز با عنایت به توسعه روزافزونِ رَسانه هایِ اجتماعی، هوشِ مصنوعی و فن آوری هایِ نُوین در تمامی عرصه ها، انتظار از نهاد دین، در داوری نسبت به پدیده ای در گستردگیِ موسیقی، داشتنِ شناختی است که هرگونه اظهار نظر و تصمیمی را معنادار و مسؤولانه کند.
این پژوهشگر عرصه موسیقی در ادامه صحبت های ضمن عرضه توضیحاتی از روند تشکیل کتاب اظهار داشت: در جای جایِ تحلیل های این اثر، به این مفهوم اشاره شده که ما نیازمندِ شکل گیریِ نوعی «سوادِ دوسویه نهادی»هستیم. نوعی تلاش برای رسیدن به گفت و گویی که در آن، هر نهاد، دیگری را جدّی بگیرد و فَهم کند. این مفهومِ محوری، بدون شک می تواند پُلی برای نزدیک تر شدنِ دو سوی این گفتگو و درکِ بهتر دغدغه های طرفین باشد که اگر این اتفاق بیفتد، شاید به جای مرزکشی، بتوانیم به امکان هایی برای هم افزایی بیندیشیم.
سروی در قسمت دیگری از این مراسم توضیح داد: یقیناً دشواری ها و سختی های مسیرِ آغاز و فرجام این تحقیق، ارزش و موضوعیّتی چند وجهی داشت. همچون اینکه ما را به صدایِ واقعی تری، از وضعیتِ دین و موسیقی در ایران معاصر، نزدیک کرد. در این راه، نکته راهبردی ای که برایم اهمیت ویژه داشت این بود که اثر، نه صِرفاً از زاویه هنری و نه صرفا از منظرِ جامعه شناسی باشد. حقیقت اینست که خیلی از پژوهش های موجود، این دو حوزه را جدایِ از هم، تحلیل کرده اند. ما سعی کردیم این شکاف را تا حدّی پر کنیم؛ تا جامعه شناسی و هنر موسیقی را بیشتر از پیش، کنار هم بنشانیم. البته از آنجائیکه باور دارم هیچ پژوهشی بی نیاز از نقد و بازبینی نیست؛ از تمام صاحب نظران و خوانندگانِ این کتاب، فروتنانه دعوت می کنم که نقدها، دریافت ها و پیشنَهادهایشان را حتما با ما در بین بگذارند.
او در آخر صحبت های خود ضمن بزرگداشت یاد و خاطره شاعران، هنرمندان و مدیران فقید عرصه موسیقی اظهار داشت: مصاحبه نامه هایی که در این کتاب فقط گوشه هایی از آنها آمده، بزودی به صورتِ مجموعه ای مستقل، منتشر خواهد شد. مجموعه ای که به درستی می تواند مرجعی قابل اعتماد برای مستندسازیِ بخشی از تاریخِ شفاهیِ موسیقی و فرهنگِ ایرانِ معاصر قرار گیرد و اگر این صداها ثبت نشوند، بدون شک به گوشه فراموشی خواهند رفت.
در قسمت دوم مراسم رونمایی این کتاب که به برگزاری نشست تخصصی کارشناسان حوزه های مختلف فرهنگی و موسیقی اختصاص داشت، حمیدرضا نوربخش، حسن محدثی گیلوایی (مدرس دانشگاه و جامعه شناس)، اکبر ایرانی (پژوهشگر، مدرس دانشگاه و مدیرموسسه پژوهشی میراث مکتوب) و عباس نعیمی جورشری (مدرس دانشگاه، پژوهشگر و جامعه شناس) با اجرای حسین سروی به عرضه نقطه نظرات خود پیرامون کتاب «دین و موسیقی درایران معاصر» پرداختند.
تأکید بر بررسی دقیق تر نهاد هنر در تعامل با نهادهای دینی طی تاریخ جوامع اسلامی، نقش سازنده کارگزاران هنری نسبت به مسایل و رویدادهای اجتماعی، توجه مولف کتاب «دین و موسیقی در ایران معاصر» به گسترده تر شدن استقلال هنر موسیقی علیرغم مشکلات پیش روی آن، کوشش برای تعمیق و بهبود پیوند میان دین و موسیقی، طرح مباحثی پیرامون نظر و آرای فقها در حوزه موسیقی، پیوست فرهنگی و علمی کتاب در ارتباط با سند ملی موسیقی کشور، تقدیر از تلاش نویسنده برای تدوین نظرات و آرای فقها از گذشته تا امروز در حوزه موسیقی، تأکید برحضور موثرترزنان هنرمند در موسیقی و نادیده نگرفتن آنها در این حوزه، تحلیل وضعیت موسیقی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر بهبود نابسمانی ها و صدمه های موجود، تأکید بر دوری جستن از نگاه سلیقه ای در جریان مدیریت عرصه موسیقی کشور، عرضه جزییاتی از اهمیت بالای موسیقی به مثابه یک هویت جمعی ایرانیان، عرضه توضیحاتی در باره رواج گزینه ای به نام «موسیقی زیرزمینی»، توجه به قرارگرفتن موسیقی در ساختار اجتماعی با در نظرگرفتن تفاوت سلیقه ها در ساختارهای طبقاتی همچون مواردی بود که در این پَنل تخصصی مورد نقد، بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب