الهیاری:
اولویت در برگزاری كنسرت ها سلامت مردم است
به گزارش موزیك خوان مدیركل دفتر موسیقی درباب اقدامات مربوط به بازگشایی سالن ها اظهار داشت: دفتر موسیقی تابع مصوبات و دستورات ستاد ملی مقابله با كروناست و مهم ترین موضوع در این مورد از نظر تمام مسئولان و نهادها حفظ سلامتی مردم است.
شیوع بیماری کرونا در ایران از هفته اول اسفند ۱۳۹۸ با تعطیلی همه رویدادهای فرهنگی همچون کنسرت ها همراه بود که به ضررهای اقتصادی فعالان این عرصه انجامید. وضعیتی که به اقدام بزرگان حوزه موسیقی با حمایت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری کنسرتهای آنلاین از ایام نوروز در چارچوب طرح نوروزخانه منجر گردید. همین طور استعفای شهرداد روحانی رهبر ارکستر سمفونیک در همین ایام و چشم انداز برگزاری کنسرت ها امسال به سبب ادامه شیوع ویروس کرونا سوالات زیادی را پیرامون اقدامات دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان نهاد دولتی مسئول این حوزه در اذهان موسیقیدانان و مردم مشتاق موسیقی پدید آورده است.
محمد الهیاری فومنی، در ایام اخیر در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا به این سوالات و سوالات دیگر همچون ابتکار کنسرتهای برخط نوروزخانه در روزهای نوروز، ادامه اجراهای آنلاین توسط دیگر هنرمندان مطرح و شائبه هایی که در اجرای برخط همایون شجریان پیش آمده و موضع گیری این دفتر درباب آن و سرنوشت موسیقی در سال کرونایی و برگزار شدن یا نشدن جشنواره ها در این سال پاسخ داد.
وی ضمن تاکید بر اولویت بودن سلامت مردم در برگزاری مجدد کنسرتهای موسیقی در این مصاحبه اظهار داشت که دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تسلیم فشارهای احتمالی از طرف تهیه کنندگان نخواهد شد، همین طور این دفتر در پروژه نوروزخانه نقش ناظر را داشته است.
الهیاری در مورد حواشی پیرامون کنسرت همایون شجریان بر دخالت نکردن دفتر موسیقی در تعامل های خواننده ها با حامیان مالی دراین زمینه اشاره کرد ولی اظهار داشت که دفتر موسیقی از رایگان نبودن کنسرت شجریان راضی نبوده اند. وضعیت برگزاری جشنواره های جوان، نواحی و فجر امسال به سبب لزوم اجرای شیوه نامه های بهداشتی برای جلوگیری از افزایش شیوع کرونا، همین طور وجود رهبر دائم برای ارکستر سمفونیک یا رهبرهای میهمان برای این ارکستر از دیگر فرازهای مهم گفت وگوی خبرنگار ایرنا با الهیاری است که جواب های وی را در ادامه می خوانید.
به هیچ فشاری جهت بازگشایی سالن های موسیقی تن نخواهیم داد
زمزمه بازگشایی سالن های موسیقی و اجرای کنسرتهای زنده به گوش می رسد. بلاشک دفتر موسیقی تابع دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا خاهد بود. اما شائبه هایی در خصوص تاثیرپذیری دفتر موسیقی از تهیه کنندگان و ستاندن تصمیم بدون در نظرگرفتن شیوع بیشتر کرونا به سبب بازگشایی سالن ها وجود دارد.
بعد از جشنواره موسیقی فجر و در اسفند تعداد زیادی اجراهای صحنه ای پیش بینی شده بود که از همان اوایل اسفند و بعد از مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا اجراهای زنده کنسل شد. از همان روزها در جلساتی که با صنف تهیه کنندگان و ناشران موسیقی و برخی هنرمندان داشتیم موضوع اجراهای آنلاین عنوان شد تا در روزهای نوروز موسیقی همچنان کنار مردم باشد. پس از آن که محدودیت های اجتماعی به همه امور تسری پیدا کرد و آگاهی عمومی در باره جدی بودن این بیماری بیشتر شد، نامه ای از مجمع صنفی ناشران موسیقی دریافت کردیم که در آن پیشنهاد شده بود برای حفظ سلامتی مردم اجراهای صحنه ای تا اختتام اسفند تعطیل شود.
نسبت به زیان مالی هنرمندان بی تفاوت نیستیم
آینده صنعت موسیقی را در صورت تداوم شرایط موجود چگونه ارزیابی می کنید؟
در جلسات این مساله عنوان شد که باتوجه به آگاهی مردم نسبت به کرونا حتی اگر اجراهای زنده موسیقی از سر گرفته شود، با استقبال روبرو نمی گردد و برخی دوستان پیش بینی کرده بودند دست کم تا اختتام شش ماه اول امسال اجراهای صحنه ای با اقبال مواجه نخواهد شد. اما به خاطر نقش موسیقی در ایجاد آرامش ذهنی برای مردم از طرفی و از طرف دیگر جلوگیری از ضرر اقتصادی دفتر موسیقی نمی توانست نسبت به این زیان مالی بی تفاوت باشد.
نظر دفتر موسیقی این بود که طرفین را به توافق برسانیم. از یک طرف هم سالن ها تخفیفاتی را در نظر بگیرند چون به هر شکل حتی در صورت بازگشایی باید با نیمی از ظرفیت خود پذیرای هنرمندان و مردم باشند، و از جانب دیگر قیمت بلیت ها به شکلی افزایش یابد که ضررهای مالی هنرمندان را پوشش دهد و مردم برای خرید بلیت با مشکلات اقتصادی بیشتری روبرو نشوند.
آیا فکر می کنید باتوجه به آگاهی مردم از خطرهای شیوع کرونا، کنسرت ها با استقبال مردم روبرو خواهند شد؟
ما در دستورالعمل بهداشتی که برای این مساله تنظیم کردیم ضمن توجه به سه ضلع مثلث مربوط به این امر یعنی تهیه کنندگان و هنرمندان، سالن های اجراهای موسیقی و مردم، ۱۵ بند پیش بینی کردیم. از طرفی هم بین مجمع برگزار کنندگان موسیقی و سالن ها توافقی در خصوص تخفیفاتی از طرف سالن ها صورت گرفت. برگزاری کنسرت ها با توجیه اقتصادی همراه باشند، اما ضلع سوم این مثلث یعنی مردم و اینکه ایا استقبال خواهند کرد یا خیر موضوعی است که تا کنون پاسخی برای آن پیدا نکردیم.
موضع ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این خصوص چیست؟
وزارت بهداشت هم در این امر دقت و وسواس خاصی دارد و پروتکل های (شیوه نامه های) بسیار جدی و ریزبینانه ای در این امر تهیه کرده است. اما هنوز پاسخ مشخصی از ستاد ملی مقابله با کرونا در باره اجتماعاتی از این دست به ما نرسیده است. تا جایی که اطلاع دارم این مساله منوط به دستور وزارت کشور است و این بازگشایی ها در وزارت کشور دسته بندی و اولویت بندی دارد، بازگشایی سالن های موسیقی و تئاترها و ورزشگاه ها در اولویت های بعدی قرار دارد. اولویت ها مربوط به بازگشایی مشاغل است. ما در دفتر موسیقی از سویی حامی منافع دست اندرکاران صنعت موسیقی هستیم و از طرف دیگر همگام با دست اندرکاران صنعت موسیقی اولویت ما حفظ سلامتی مردم خواهد بود.
پس این شائبه که دفتر موسیقی برای آغاز مجدد کنسرت ها تحت فشار فعالان اقتصادی صنعت موسیقی است، بی پایه است؟
به هیچ عنوان تحت فشار نبوده و نیستیم و تن به فشارهای احتمالی نخواهیم داد. ذکر این مساله شاید به رسیدن به پاسخ شما کمک نماید که دست اندرکاران موسیقی افق روشنی را برای شش ماهه اول امسال برای صنعت موسیقی متصور نیستند. چون پیش بینی می کنند کنسرت ها در صورت بازگشایی با استقبال روبرو نمی شوند.
نظارت بر افزایش قیمت بلیت ها
با توجه ضررهای مالی در صنعت موسیقی در صورت بازگشایی سالن ها شاهد افزایش قیمت بلیت ها خواهیم بود. آیا در این مورد تدابیری اندیشیده شده است؟
یکی از موضوعات مورد گفت و گو دقیقا همین مورد بود. قرار شد سالن ها تخفیف بدهند اما همین سالن ها هم هزینه هایی از قبیل نیروی انسانی و هزینه های دیگری دارند. شاید برخی هنرمندان موسیقی باتوجه به درآمدهای دوران پیش از کرونا بتوانند مدتی ولو یک سال تاب آورند. اما نوازندگان و صدابرداران از چنین پشتوانه مالی برخوردار نیستند و حتی اگر سالن ها مجبور به بازگشایی با نیمی از ظرفیت شده و برای اجراهای صحنه ای تخفیفاتی قایل شوند؛ اساسا باتوجه به ضررهای مالی چند ماه گذشته ناچار به افزایش قیمت بلیت ها خواهیم بود؛ اما اینکه مردم این افزایش قیمت را در کنار پذیرش حضور در سالن ها بپذیرند موضوعی است که هم اکنون پاسخ روشنی برای آن نداریم. اما بعد از آن که ستاد ملی کرونا اعلام نماید اینگونه اجتماعات می توانند شکل بگیرند حتما دفتر موسیقی در این بازه زمانی پیش از رسیدن به ایام محرم و صفر بر روی قیمت بلیت ها نظارت دقیقی خواهد داشت.
نوروزخانه و همکاری دفتر موسیقی و بنیاد رودکی در اجراهای آنلاین با استقبال روبرو شد، اما با توجه به این که اعلام نموده بودید این اجراها رایگان خواهد بود. چرا اجرای همایون شجریان بر خلاف اجراهای نوروزخانه و وعده دفتر موسیقی در مورد برگزاری رایگان کنسرت ها چرا رایگان نبود؟ این تضاد بین اعلام رایگان بودن اجراهای تالار وحدت و بلیت ده هزار تومنی اجرای همایون شجریان گمانه زنی هایی را در باره فقدان صداقت دفتر موسیقی در رایگان بودن این اجراها و زد و بندهای احتمالی مالی بیان نمود. پاسخ شما چیست؟
اجراهای آنلاین از اجراهای خانگی هنرمندان در اسفند شروع شد و چند اجرا هم در استودیوها اجرا شد. ما با شرکت ها گفت و گو کردیم که این امر به شکل جدی تر و رسمی تری اجرا شود. نگرانی وجود داشت که بواسطه پوشش اینترنت در تمام کشور بسیاری هموطنان موفق به دیدن این اجراها نشوند. در این میان نقش دفتر موسیقی صدور مجوز و نظارت بر محتوی است. هر اجرای آنلاینی که برگزار شده با مجوز دفتر موسیقی برای مجموعه ساترا (سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی) ارسال شده است. دفتر موسیقی در پروژه نوروزخانه هم نقش نظارت بر محتوی و صدور مجوز داشت. معتقدم شان دفتر موسیقی نظارت بر محتوی است و ما در موضوع قراردادها دخالت نمی نماییم، همین طور دفتر موسیقی دخالتی در قرارداد مالی ایرانسل و کنسرت شجریان نداشت.
از آنچه بین حامی این کنسرت و بنیاد گذشته اطلاعی دارید؟
در ارتباط با پروژه بنیاد رودکی و ایرانسل هم دفتر موسیقی و بنیاد رودکی دخالتی نکرده اند و باخبر نیستم ایرانسل با شجریان به چه صورت قرار بسته است. اگر قراردادهای نوروزخانه هم منتشر بشود مشخص خواهد شد که دفتر موسیقی هیچ دخالتی در قرارداهای هنرمندان و ساید نهادها نداشته است.
یعنی حتی پیگیری هم نکردید؟
تا جایی که اطلاع دارم و از مذاکرات با مدیران ارشد بنیاد، بین بنیاد و این شرکت ها قرارداد مالی وجود ندارد. اصل را بر همین حرف دوستان گذاشتم که قرارداد مالی وجود نداشته است. البته ما هم گله داریم از اینکه مردم وجهی پرداخت کردند و به سبب ناکارآمد بودن تلویزیون تعاملی لنز موفق به دیدن برنامه نشدند.
از رایگان نبودن کنسرت شجریان راضی نیستیم
ایا برای پوشش بهتر این کنسرت امکان اندیشیدن تمهیداتی وجود نداشت؟
موضوع ناکارآمدی تلویزیونی تعاملی لنز را پیش بینی کرده بودیم و چه بسا برخی از تلویزیون های تعاملی به لنز گفته بودند آماده کمک هستند. کما اینکه تلوزیون تعاملی که پروژه نوروزخانه را پوشش داد فضای پوشش اینترنتی را برای حضور تلویزیون های تعاملی دیگر فراهم نموده بود و چیزی بیش از ۲۰ تلویزیون تعاملی و پلت فرم این اجراها را پوشش دادند. در مجموع کلیه عوامل معاونت هنری از اینکه برای کنسرت همایون شجریان مردم مجبور به پرداخت پول به تلویزیون تعاملی لنز شدند راضی نبودیم. چون هدف این پروژه صد در صد رایگان بودن این اجراها بود
با توجه به اینکه دخالتی در توافق بنیاد رودکی و حامی مالی برنامه نداشتید، به انتقاد ناشی از حضور ده ها میهمان حاضر در سالن چه پاسخی دارید؟
دفتر موسیقی حتی یک میهمان در این اجراها نداشته و حاضران در سالن یا تعداد معدودی خبرنگار بودند که با هماهنگی مستقیم ما امکان حضور داشتند یا عوامل فنی اجرایی سالن بودند. تعدادی که بعنوان میهمان در زمان اجراها در سالن بودند بوسیله حامی مالی برنامه و نهادهای دیگر دعوت شده بودند.
همه چیز به کرونا بستگی دارد
با توجه به شرایط و ادامه همه گیری کرونا در کشور، پیش بینی دفتر موسیقی برای جشنواره های موسیقی از قبیل جوان، نواحی و فجر چیست؟
جشنواره موسیقی جوان را قبل از شروع سال در اسفند و در زمان انتشار فراخوان طی جلسه ای با معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیر جشنواره و مدیر انجمن موسیقی مشخص شد مثل هر سال تا اختتام اردیبهشت داوطلبان فرصت دارند فیلم اجراها را بفرستند. اما پس از جدی شدن موضوع کرونا طی جلساتی قرار شد با دو شیوه راه را ادامه بدهیم. یکی اینکه فرض بر این باشد که در تیر و مرداد ستاد ملی مقابله با کرونا فضا را عادی اعلام نماید و امکان حضور هنرمندان در تهران به وجود بیاید. دیگر اینکه در مرحله دوم هم اجراها به صورت غیرحضوری اجرا شود. در مرحله اول پس از ارسال فیلم ها و بازنگری و ریزش ها از بین داوطلبان اگر امکان حضور در تهران برای دواطلبان فراهم گردد که طبق روال معمول جشنواره اجرا شود و اگر این امکان فراهم نشد جشنواره جوان را غیرحضوری برگزار نماییم.
با توجه به خطر ناشی از شیوع ویروس کرونا بهتر نیست این جشنواره لغو شود؟
این جشنواره قابل حذف نیست و جزو جشنواره های خوب کشور است و از همه با اهمیت تر از جشنواره هایی است که در زمینه استعدادیابی خوب عمل کرده است.
جشنواره نواحی چطور؟
درباره جشنواره نواحی هم که آبان برگزار می شود، بخشنامه این جشنواره در مراحل پایانی تدوین قرار دارد که پس از تدوین و تصویب ابلاغ خواهد گردید. ضمنا استان کرمان طبق سنوات گذشته بر میزبانی این جشنواره در کنار دو استان دیگر تاکید دارد. جشنواره نواحی را نمی توان غیرحضوری برگزار کرد. چون ماهیت آن به گونه ایست که باید با حضور هنرمندان اجرا شود. برنامه اجرایی این جشنواره را برای برگزاری حضوری پیش بینی کردیم ولی تمام این پیش بینی ها وابسته به این مساله خواهد بود که در آبان وضعیت کشور از لحاظ بیماری کرونا در چه وضعیتی باشد.
جشنواره سی و ششم فجر چه خواهد شد؟
همزمان با جشنواره سی و پنجم در سال قبل شورای ارزیابی جشنواره تشکیل شد و طبق بخشنامه فعلی اگر این بخشنامه نیاز به تغییر داشته باشد، شورای ارزیابی باید در این مورد تصمیم گیری کند. در همین رابطه شورا حدود هفت جلسه تشکیل داد و اصلاحاتی را بر بخشنامه فعلی نوشت که برای مجموعه حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صنوف موسیقی، خانه موسیقی و مجموعه صنفی ناشران موسیقی و مجموعه صنفی هنرمندان موسیقی فرستاده شد. دوستان ملاحظات خودرا اعلام نمودند. پیش بینی من این است ظرف یک ماه آینده فرآیندهای اجرایی جشنواره سی و ششم را حضوری آغاز نماییم. اما در آبان یا آذر بسته به شرایط کشور کاملا مشخص شود چه تمهیداتی باید اندیشیده شود.
ارکستر سمفونیک، یک رهبر و دو نظریه
شنیده ها حاکی از آنست که مدیرعامل بنیاد رودکی تصمیم دارد ارکستر سمفونیک را بدون رهبر دائم با دعوت از رهبران میهمان اداره کند. از طرفی هیچ ارکستری در دنیا بدون رهبر ثابت نیست و نداشتن رهبر ثابت یعنی نداشتن برنامه مدون و نداشتن تمرینات مستمر و برنامه فصلی اجراها آیا دفتر موسیقی تصمیمی ندارد که در باره این مساله با مدیر عامل بنیاد رودکی گفت و گو کند؟
روزی استاد لوریس چکناواریان به من اظهار داشت که وقتی من بعنوان رهبر میهمان به ارکستری در کشورهای دیگر دعوت می شوم، نهایتا یک یا دو جلسه با ارکستر تمرین می کنم. چون ان ارکستر در طول سال تمرینات مستمر و جدی دارد. من بعنوان رهبر تفسیر خودم از آن موسیقی را با ارکستر تمرین و ارائه می کنم. از همین صحبت می توان دریافت یک رهبر دائم تا چه میزان می تواند بر کیفیت تمرینات و اجراهای ارکستر تاثیر داشته باشد.
پس چرا در ایران این مشکل به وجود آمده است؟
در حقیقت در باره ارکسترها دو دیدگاه وجود دارد؛ یکی اینکه بسیاری معتقدند یک ارکستر باید رهبر دائم داشته باشد و در طول هفته تمرین کند و آخر هفته کنسرت بدهد تا سرزنده و پویا باشد. دوم این که یک ارکستر می تواند رهبر دائم نداشته باشد و با رهبران میهمان بسته به رپرتوار تمرین کند و کنسرت بدهد. پس به صورت قطع نمی توان گفت کدام یک از این دو دیدگاه غلط است چون هر دیدگاهی طرفداران خودش را دارد.
از کوشش های بنیاد رودکی دراین زمینه اطلاعی دارید؟
مدیرعامل بنیاد رودکی هم در این زمینه همیشه در حال رایزنی و تعامل است و هفته گذشته هم با من جلسه داشت. اما در باره مدیریت ارکستر و انتخاب رهبر دفتر موسیقی قدری عقب تر از بنیاد حرکت می کند. چون موضوعات مختلفی از قبیل بودجه و دستمزدها بوسیله بنیاد رودکی صورت می گیرد. همه باور داریم هرچه سریعتر یک حلقه فکری با حضور کارشناسان تشکیل گردد و موضوع به سرانجام برسد.
اینکه چون این دو نظریه هرکدام طرفدارانی دارد دلیلی بر صحت هر دو نظر نیست. یعنی طرفداران یک نظریه شرط لازم و کافی برای صحت موضوع یا نظریه نیستند. نظریه اداره ارکستر بدون رهبر ثابت نظریه اشتباهی است. چگونه یک ارکستر بدون رهبر دائم می تواند به برنامه مدون برسد و چگونه می توان برای یک ارکستر بدون رهبر دائم چشم اندازی ولو میان مدت متصور شد؟
به نظر من باید در باره آینده ارکسترها قدری صبر نماییم تا دوستان رایزنی کنند و به نتیجه جامع برسند. چون فکر می کنم در آینده ارکسترها دچارتغییر شوند. کاملا در جریان هستم دوستان در بنیاد رودکی از زمان تعطیلی رویدادهای فرهنگی و تعطیلی ارکسترها نهایت استفاده را برای رایزنی و رسیدن به نتیجه می برند و در ایام آتی با یک طرح جدید از طرف دوستان بنیاد رودکی روبرو می شویم.
محمد الهیاری بعنوان مدیرکل دفتر موسیقی معتقد به وجود رهبر دائم برای ارکستر سمفونیک هست یا خیر؟
بر اساس دانشی که دارم تصور می کنم یک ارکستر به مدیر هنری ثابت و حلقه فکری که کار رهبری را انجام بدهد و متناسب با اجراهای پیش رو و برای ارکستر در یک اجرای خاص یا مناسبت خاص از رهبران مختلف دعوت بشود، نیاز دارد. تصور می کنم ارکستر مانند یک دانشگاه است و نوازندگان باید با دانش رهبران مختلف به مثابه اساتید مختلف بهره مند شوند.
اینکه ارکستر باید از رهبران میهمان مختلف بهره مند شود منافی این نیست که ارکستر باید رهبر ثابت داشته باشد و می توان در بازه زمانی مشخصی از رهبر ثابت برنامه خواست و ارکستر به تقویم اجرایی مشخص و رپرتوارهای مشخص برسد و معلوم شود در چه زمان هایی ارکستر نوازنده های میهمان داشته باشد. در کل معتقدم می توان با حضور رهبر ثابت از رهبران میهمان هم بهره برد.
دوران کرونا و خانه نشینی مردم موجب بروز نگاه متفاوتی به شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام و یوتیوب و حدودا مشخص شد این شبکه ها در ذات مخرب نیستند. در این دوران شاهدپخش بسیاری اجراهای خانگی هنرمندان در این شبکه ها بودیم، ایا این فعالیت ها با مجوز دفتر موسیقی انجام شده است؟
شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام یا یوتیوب که در چهارچوب قوانین جمهوری اسلامی فعالیت نمی کنند، تابع مجوز نیستند و مجوزی از طرف دفتر موسیقی برای فعالیت آنها صادر نشده است.
یعنی این فعالیت ها جرم محسوب می شوند؟
از نظر حقوقی جنبه مجرمانه آنها را نمی دانم. ولی به هر حال این شبکه ها جزء شبکه هایی هستند که به لحاظ قانونی تایید نمی شوند، اما از طرفی هم اجراهای خانگی و سخنرانی های زنده در این شبکه ها در زمره کارهای رسمی هم نیستند که بشود برایشان پیش بینی جرم کرد. اما خوشبختانه هنرمندان ما هنگام بهره برداری از این شبکه ها عموما چهارچوب ها و قوانین کشور را رعایت می کنند. خیلی از این افراد هم اصولا هنرمند رسمی نیستند که کارهای آنها به هر شکل در چهارچوب قوانین پلیس فتا بررسی خواهد شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب