در مراسم بزرگداشت مطرح شد؛
هنرهای ایرانی اسلامی با جان محمدمهدی هراتی آمیخته است
به گزارش موزیک خوان، مراسم بزرگداشت استاد محمدمهدی هراتی هنرمند پیشکسوت عرصه هنرهای تجسمی و سنتی با حضور اساتید و پیشکسوت های هنری در فرهنگستان هنر برگزار گردید.
به گزارش موزیک خوان به نقل از روابط عمومی فرهنگستان هنر، مراسم تجلیل از استاد محمدمهدی هراتی، عضو گروه هنرهای سنّتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر، سه شنبه ۲۵ بهمن ماه با حضور بهمن نامورمطلق، غلامعلی حدادعادل، محمود شالویی، سیدمجتبی حسینی، علیرضا اسماعیلی، حسن بلخاری، جهانگیر الماسی، محمدعلی کشاورز، طاهر شیخ الحکمایی، غلامرضا راهپیما، خانواده استاد هراتی، و خیلی از پیش کسوتان هنری، با اجرای کاوه تیموری، استاد خوش نویس، در تالار ایرانِ این فرهنگستان برگزار گردید.
این مراسم با سخنرانی محمدعلی رجبی، رئیس گروه تخصصی هنرهای سنّتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر، شروع شد که او ابتدا به هدف برگزاری این گونه مراسم پرداخت و اظهار نمود: این فرهنگستان، افزون بر پاسداشت مقام هنری و فرهنگی استادان، هدف دیگری هم دنبال می کند که آن احیای حداقل یک وجه از هنر ایرانی اسلامی است.
او به شخصیت هنری استاد هراتی پرداخت و تصریح کرد: محمدمهدی هراتی استادی است که نه تنها هنر را آموخت و آموزش داد، بلکه هنر ایشان از مرزهای ایران فراتر رفت و آثار بسیاری بر جا گذاشت. نکته قابل توجه دیگر در رابطه با هراتی اینست که او روی واژه ها تاکید دارد؛ چونکه هر واژه بازگوکننده یک فرهنگ است و اگر واژه ها فراموش شوند، فرهنگ هم مورد غفلت قرار می گیرد.
رجبی در ادامه صحبت هایش از علی بیانی، استاد موسیقی، یاد کرد و اظهار داشت: زنده یاد بیانی، ضمن این که به دنبال استادان بود، به دنبال واژه ها هم می گشت و این یکی از کارهای معمول ایشان بود. احیای فرهنگ چیزی است که او به دنبال آن بود و منظور از احیا زنده کردن باردیگر نیست، بلکه منظور شناخت ماهیت و کاربرد هنر است و استاد هراتی هم همین گونه است.
رئیس گروه تخصصی هنرهای سنّتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر، با تاکید بر اهمیت زیبایی شناسی در هنر، خاطرنشان کرد: هر جایی در طراحی حساسیتی وجود می داشت و درون آن مفهومی از زیبایی شناسی نهفته بود، استاد هراتی شاگرد را مجبور به کشف می کرد.
رجبی در ادامه بیان نمود: از هر دری نگاه نماییم، فرهنگ ما به یگانگی خدا متکی است؛ چونکه فرهنگ ما مبتنی بر فطرت انسان است.
او در رابطه با جایگاه هراتی در عرصه آموزش اظهار داشت: هنگامی که هراتی به جایگاه خود رسید، به سمت مقام معلمی رفت که مقام باارزشی است. او از شهرهای کوچک تا مشهد و تهران به آموزش پرداخت و در آموزش و پرورش تاثیر شگرفی گذاشت. اگر مجموعه را جمع نماییم، به عهد و تعهد نسبت به حقیقت برمی گردیم. هراتی حتی در جلسات اداری هم آموزش های علمی جدیدی به ما منتقل می کرد و در هر مورد حرفی برای گفتن داشت. خدا را شکر که من در این زندگی با شخصیت هایی آشنا شدم که معلم من بودند. هراتی هم یکی از استادان من بود. معلم هراتی هم پدرش بود. پدرش هنر را برای خودش یاد گرفته بود. محمدمهدی هراتی هم این علم را به دخترانش منتقل کرد و سنّت خانواده های هنری را احیا کرد.
همکاری با محمدمهدی هراتی و تألیف سه کتاب هنر دوره راهنمایی
محمدعلی کشاورز، هنرمند عرصه طراحی و گرافیک، از دیگر سخنرانان حاضر در این جلسه که سال ها در کنار استاد هراتی در زمینه تألیف کتب درسی هنر فعالیت داشت، با طرح این سوال که «کجای این دایره هستیم؟» اظهار داشت: دایره ای دور خودتان بکشید و همیشه مراقب باشید که در کجای دایره قرار می گیرید.
او با یادآوری خاطراتی از گذشته افزود: بسیار روز از آن روزی که به نمایندگی از آقای حدادعادل عازم خراسان شدم گذشته است. بهانه آن سفر هنر بود و این جانب با علاقه مندی های خود پا در رکاب گذاشتم و خداوند توفیق ملاقات با آن پیر جهان دیده، پدر استاد محمدمهدی هراتی را نصیبم کرد.
او در همین زمینه افزود: در تهران و در سازمان پژوهش و آموزش، بنا بر خواست آقای حدادعادل، گروه هنر را تشکیل دادیم و از دوستان دیگر چون آقایان درخشانی و پور رهنما کمک خواستیم و به قرآن تمسک جستیم که آیه ای دل هایمان را امیدوار کرد. حاصل این گروه تألیف سه کتاب هنر برای دوره راهنمایی بود که حدود ۲۵ سال در مدارس ایران تدریس شد. فیض این توفیق هنوز وجود دارد و ما شکرگزارش هستیم. حاصل آن ایام چیزهای دیگری هم بود که حول محور آموزش هنر در جریان بود.
او خویش را مدیون محمدمهدی هراتی دانست و خاطرنشان کرد: هراتی طریق احیای هنرهای سنّتی ایرانی اسلامی را پیشه کرد و همواره عاشقانه هم وغم خویش را بر این محور استوار ساخت.
در این مراسم، همچنین، به اثری از محمدمهدی هراتی تحت عنوان هنر پژوهی در برگزیده قرآن کریم اشاره شد که در آن آرایه ها و زیبایی شناسی خوش نویسی را در قرآن بررسی نموده است.
هنرهای ایرانی اسلامی با جان استاد هراتی آمیخته است
غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در مراسم بزرگداشت استاد محمدمهدی هراتی، با تبریک سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و تشکر از فرهنگستان هنر برای بزرگداشت استاد هراتی اظهار نمود: بسیار خوشحالم که در این مراسم می توانم قدرشناسی ام را، در حد توان، نسبت به دوست قدیمی و صمیمی خود، استاد هراتی، ابراز کنم.
او به دوره آشنایی خود با استاد هراتی اشاره و تصریح کرد: در دهه ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۷۲، که در کار کتاب های درسی بودم، اعتقادم این بود که نگاهم به همه دروس در آموزش و پرورش یکسان باشد و هر درسی را مهم می دانستم. به این جهت، به هنر، مثل ریاضیات و علوم پایه، اهمیت می دادم. مشکل این بود که ما نه کتاب درسی خوب داشتیم و نه از لحاظ کمَی و کیفی معلم هنر داشتیم. بخت یار شد و با آقای هراتی آشنا شدم.
رئیس فرهنگستان هنر و ادب فارسی ضمن اشاره به چگونگی انتقال استاد هراتی از مشهد به تهران اظهار داشت: پس از آشنایی ایشان، اسباب حضورشان را در تهران فراهم کردم. هنرهای ایرانی اسلامی و سنّتی با جان ایشان آمیخته است و او عشق و علاقه خاصی به آموزش هنر دارد. کتاب های هنر در مقطع راهنمایی با تاکید بر خوش نویسی تألیف شد تا دانش آموزان خط نستعلیق را تمرین کنند.
حدادعادل به فعالیتهای استاد هراتی اشاره و خاطرنشان کرد: ایشان کاغذ ابروباد و قطاعی و دیگر اصطلاحات هنرهای اسلامی را جهت استفاده در مدارس مطرح نمودند. استاد هراتی میدان کاری به وسعت ایران یافت و قدر آنرا دانست. برنامه درسی رشته هنر را در مراکز تربیت هنر اصلاح کردیم. ایشان بر گردآوری و تمرین انواع خوش نویسی «بسم الله الرحمن الرحیم» به صورت ویژه اهتمام ورزید.
او در انتهای سخنان خود اضافه کرد: فقدان آموزش هنری و بیگانگی جوانان سبب می شود که آن نسل از اعتدال روحی بهره مند نباشند. کسی نیست که با هنر سروکار داشته باشد و اهل خشونت و ظلم باشد. باید کاری نماییم که فرزندان ما زیبایی شناس و هنرشناس باشند.
هنر بیانی زیباست که به زیبایی محدود نمی شود
بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر، ضمن قدردانی از حضور مسؤلان و پیش کسوتان هنری حاضر در این مراسم، رفتار جامعه با هنرمندان و علما و پیش کسوتان را شاخص فرهیختگی جوامع دانست و در این مورد اظهار نمود: هنرمند جایگاه شایسته ای دارد و تجلیل از هنر و هنرمند تجلیل از بخشِ مهمی از جامعه ماست و استاد هراتی نمونه ای از این هنرمندان پیش کسوت است.
او با یادآوری این مطلب که سخن گفتن مهم ترین عنصر تمایز انسان و به قول فروید رهایی بخش اوست تاکید کرد: سخن گفتن باعث رهایی انسان می شود و بخشی از این گفتارها توسط هنرمندان صورت می گیرد. هنرمندان بخشی از احساس، تخیلات و آرزوهای ما را به زیبایی بیان می کنند و باعث آرامی جامعه می شوند. هنرمند تعهدی به حقیقت ندارد، به حقیقت متعهد است. هنرمندان نه فقط در رابطه با زیبایی سخن می گویند، بلکه از زشتی ها هم باید بگویند.
رئیس فرهنگستان هنر در همین زمینه اضافه کرد: هنر بیانی زیباست، نه فقط بیان زیبایی. تفاوت هنرمندان با دیگران در اینست که اهل هنر حتی زشتی ها را به زیبایی بیان می کنند؛ چونکه زبان هنر بیان زیبایی است ولی به زیبایی محدود نمی گردد. کار هنرمندان است که برای رواج زیبایی و برجسته شدن و برطرف شدن زشتی به بیان آنها بپردازند. در واقع، گفتار هنرمندان باعث پالایش جامعه می شود و هنرمند واقعی هنرمندی است که از خود عبور کند و زبانش زبان ناخودآگاه جمعی شود و باعث شود مخاطبان آنها احساس آرامش کنند. استاد هراتی یکی از این هنرمندان است که با تعصب و غیرت در رابطه با هنرمند و نقصان ها و زیبایی های هنر صحبت کرده است. او پاسدار واقعی هنر این مرزوبوم و هنرمندی واقعی است که در طول عمر خود هیچ وقت از هنر منتفع نشد و یکی از خصوصیت های استاد هراتی اینست که بی تقاضا و چشمداشتی خود و خانواده اش را وقف هنر کرد.
او در انتهای سخنان خود با یادآوری همکاریهای فرهنگستان هنر با استاد هراتی از وی تقدیر نمود.
استاد هراتی هنرمندی احیاگر است
در ادامه این مراسم، حسن بلخاری، استاد دانشگاه تهران، به این کلام شریف حضرت رسول اکرم (ص) که «مَنْ أکرَمَ عالِماً فَقَد أکرَمَنی وَ مَن أکرَمَنی فَقَد أکرَمَ اللهَ و مَنْ أکرَمَ الله فَمَصیرُهُ الی الجَنَّةِ.» اشاره نمود و اظهار داشت: بحث من دو نکته است؛ نکته نخست در ماهیت برگزاری بزرگداشت است که روایت شریف حضرت رسول (ص) در رابطه با آن صدق می کند، این که بنیاد آیات الهی هم بر تکریم است. هر کس مقام خدا را تکریم کند صیرورت او به سمت حق است. ما به بزرگداشت ها، فروزندگی و دانایی نیاز داریم.
او ضمن اشاره به کتاب هنرپژوهی در برگزیده قرآن کریم، که استاد هراتی آنرا تألیف کرده است، افزود: نکته دوم اینست که استاد هراتی فردی احیاگر بوده و خیلی از هنرهای سنّتی را احیا کرده و به علت عشق و علاقه اش به هنر و نگاه جست وجوگرانه خود در آثار غور می کرده و حتی به سالهای فوت هنرمندان هم دقت کرده که اشتباهی در آثار هنرمندان و پژوهش های ایشان رخ ندهد و حاصل پژوهش های ایشان کتاب ها و مقالات بی شمار است.
این مراسم با اهدای لوح های تقدیر از جانب فرهنگستان هنر، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، و دانشگاه آزاد اسلامی (واحد استاد محمود فرشچیان) ادامه یافت.
تشکیل بنیاد هراتی
در این مراسم، الهام هراتی هنرمند و دختر محمدمهدی هراتی، ضمن تقدیر و تشکر از فرهنگستان هنر برای برگزاری چنین برنامه ای، از تشکیل بنیاد هراتی اطلاع داد و اضافه کرد: به پیشنهاد دکتر نامورمطلق، خاندان هراتی به منظور ادامه راه پدر، درصدد تشکیل بنیاد هراتی هستند تا پژوهشها و دغدغه های پدرم را در زمینه هنر ایران ادامه دهیم.
گشایش نمایشگاه استاد هراتی و خانواده هراتی
از دیگر برنامه های جنبی این مراسم اجرای نوای موسیقی شرقِ خراسان توسط استاد علی محمد سنگک با همراهی دوتار غفور محمدزاده بود.
این مراسم با گشایش نمایشگاهی از آثار استاد هراتی، پدر و فرزندانشان به پایان رسید. نمایشگاه مذکور تا یازدهم اسفند ۱۴۰۱، در مؤسسه فرهنگی هنری صبا، میزبان علاقه مندان خواهد بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب