پسران هور روایتی که شهید گم نام را به قهرمان ملی بدل کرد
به گزارش موزیک خوان، سال ها سکوت جنوب شکست؛صدای ایمان از دل آب و آتش برخاست تا نام فرمانده باردیگر بر زبان جاری شود.ˮپسران هورˮ نه فقط سریالی تلویزیونی، که احیای روح قهرمانی مردی است که جنگ را با عقلانیت و ایمان معنا کرد.
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز شنبه( ۳ آبان ماه ۱۴۰۴ ) در پیامی سریال فاخر «پسران هور» را پلی میان نسل روز گذشته و امروز، و تلاشی ستودنی برای بازنمایی حقیقت مقاومت، ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام و تربیت یافتگان مکتب انقلاب اسلامی و ولایت فقیه برشمرد.
به همین دلیل نیم نگاهی داشته ایم به سریال "پسران هور" به کارگردانی مهدی جعفری که در ادامه می خوانید:
سال ها بود که منتقدان در گلایه از آثار تکراری دفاع مقدس بر اینکه این ۸ سال چهره ها و داستان های بکر و پرداخته نشده بالقوه جذابی هست که هنوز گفته و شنیده نشده است و می توان با دست گذاشتن روی آنان راوی قصه هایی جذاب و بی نظیر بود را گوشزد می کردند.
داستان زندگی و مبارزه «شهید علی هاشمی» یکی از همین داستان های گفته نشده بود. داستانی که آنقدر جذاب بود که در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر دو فیلم در تلاقی همدیگر هردو این شهید را قاب گرفتند؛ فیلم های سینمایی «اسفند» و «اشک هور».
«اشک هور» بعد از اقبال در جشنواره و پرده نقره ای در نسخه ای تلویزیونی با نام «پسران هور» برای مخاطبان این مدیوم به نمایش درآمد و از ابتدای مهرماه ۱۴۰۴ تا اواخر همین ماه روی آنتن رفت.
گرچه سال های گمنامی علی هاشمی بسیار زیاد بود اما به قول دیالوگ پایانی راوی این سریال «خدا دلش نمی خواست اسم این مرد تو تاریخ گم بشه» و همین شد که از بهمن ۱۴۰۳ تا مهر ۱۴۰۴ اسم این شهید جنوبی از زبان مردم نیفتاد. جنوبی هایی که گاها از نشناختن و از یادبردنش شرمنده بودند اما ورق روزگار اینگونه برگشت که به قول سریال «علی هاشمی در روز تشییع جنازه اش باردیگر به دنیا بیاید» و حالا برای یک ایران همان قهرمانی باشد که بود.
«گمنام ماندگاری» که پیدا شد
علی هاشمی بی گمان یکی از تاثیرگذارترین و با اهمیت ترین فرماندهان دفاع مقدس بود. آدمی که در سال های ابتدایی جوانی به چنان درجه ای از هوش اجتماعی و تحلیلی رسیده بود که هم عملیاتی غیر ممکن را ممکن ساخت و هم مردم بومی را به بهترین شکل با خود و با نظامیان تهرانی همراه کرد. علی هاشمی به عنوان شخصیت کلیدی سریال «پسران هور» پرتره یکی از مهم ترین چهره های دفاع مقدس در جنوب کشور محسوب می شود. وی فرمانده قرارگاه «نصرت» بود و با تسلط بر جغرافیای منطقه هورالعظیم و سودجستن از نیروهای بومی، نقش تعیین کننده ای در عملیاتی مانند خیبر و بدر ایفا کرد.
شهید هاشمی همچون فرماندهانی بود که هوش نظامی و جسارت استراتژیکش در جبهه های جنوب او را به چهره ای استثنایی در تاریخ دفاع مقدس بدل کرد. داستانها نشان میدهد که او نه فقط در طراحی و اجرای عملیات های پیچیده در منطقه ی هور، بخصوص در قرارگاه نصرت، از چنان قدرت تحلیل و ابتکاری برخوردار بود که حتی در بین فرماندهان ارشد سپاه زبانزد بود، بلکه توانست با تاکید بر شناخت عمیق از جغرافیای هور و ارتباط نزدیک با مردم بومی، عملیاتی را سامان دهد که هیچگاه لو نرفت.
نبوغ او تنها به صحنه نبرد محدود نمی شد؛ در سال هایی که شیعیان عراق زیر فشار و خفقان رژیم بعث بودند، او با تدابیری هوشمندانه، امکان زیارت و ارتباط معنوی رزمندگان را در همان خاک دشمن فراهم نمود. اقدامی که هم نماد ایمان و هم نشانه ای از شجاعت و درایتش بود. چنین وجوهی از شخصیت هاشمی که در آثار تصویری کمتر به درستی بازتاب یافته اند، ظرفیتهای دراماتیک و انسانی عظیمی در خود دارند. جنبه هایی که اگر با زبان امروز و نگاهی واقع گرایانه تر روایت شوند، می توانند نسل جوان را با مفهوم «عقلانیت در ایمان» و «استراتژی در مقاومت» آشنا کنند.
نکته مهم در جایگاه وی «گمنامی ماندگار» اوست؛ یعنی با وجود فعالیتهای قابل توجه تا سال ها کمتر دیده شده بود و همین موضوع، ضرورت بازخوانی و معرفی او را افزایش می داد. یعنی باید به عنوان یک قهرمان ملی برای نسل جدید معرفی و بازخوانی می شد. بر این اساس علی هاشمی نه فقط یک فرمانده جنگی، بلکه یک عنصر کلیدی در حافظه جمعی دفاع مقدس ایران است که پرداخت هنری به وی در «پسران هور» هم ارزش های حماسی را منتقل می کند و هم زمینه گفت و گو با مخاطب امروز را فراهم می آورد.
سریال پسران هور به کارگردانی مهدی جعفری توانست، درست مانند نسخه سینمایی اش بلکه حتی مؤثرتر از آن نگاه مخاطبان را جلب نماید. دلیل این توفیق را باید در ترکیب هوشمندانه روایت مستندگونه با درام انسانی جست وجو کرد. جعفری بر خلاف خیلی از فیلمسازان دفاع مقدس که فقط به بازنمایی نبرد می پردازند، جنگ را از دریچه روابط انسانی، ایمان و تصمیم های اخلاقی روایت کرده است.
قصه ای که هم در سینما درخشید و هم تلویزیون
شخصیت محوری شهید علی هاشمی نیز به عنوان قهرمانی که عقلانیت نظامی را با عمق عاطفی در هم می آمیزد، به سریال بعدی انسانی و چندلایه داده است. از طرف دیگر، تولید در لوکیشن های واقعی هور، استفاده از بازیگران بومی و طراحی بصری دقیق، فضایی مستندگونه و صادقانه بوجود آورده که با ذهن و سلیقه مخاطب امروز ارتباطی طبیعی برقرار می کند. هم زمانی پخش با موج نقدهای مثبت رسانه ای و استقبال کاربران رسانه های اجتماعی از شخصیت پردازی علی هاشمی، سبب شد پسران هور از محدوده ی «اثر مناسبتی» فراتر رفته و به تجربه ای فرهنگی بدل شود؛ تجربه ای که هم جنبه ی آموزشی و هم جنبه احساسی دارد.
دفاع مقدس بازیگر «بفروش» نمی خواهد
از خاصیت های برجسته سریال پسران هور، انتخاب درست بازیگران بود. بازیگرانی که باآنکه سوپراستار نبودند اما در ایفای آن چه که باید خوش درخشیدند و مخاطبان را به بهترین شکل همراه خود ساختند. این عدم انتخاب بازیگران ستاره برای نقش های اصلی از جانب مهدی جعفری شاید از تجربه اش در تولیدات دفاع مقدسی می آید. جعفری به خوبی دریافته است که یک قصه ناشنیده با استخوان بندی استاندارد با اهمیت ترین چیزی هایی که باید را دارد و درنتیجه نه به دنبال چهره ای به اصطلاح بفروش که به سراغ بازیگری توانمند می رود و این توانایی بازیگران همان چیزی بود که موفقیت «پسران هور» را تضمین نمود.
رضا ثامری در نقش علی هاشمی به خوبی نقش یک پسر متین خانواده، فرمانده مقتدر میدان و رفیق همراه همرزمان را بدون لکنت در لهجه یا اغراق در شخصیت اجرا کرد. از طرف دیگر رویا افشار در نقش «ننه علی» بار دیگر توانایی بازیگری خویش را به رخ کشید. رضا ثامری در نقش علی هاشمی به خوبی نقش یک پسر متین خانواده، فرمانده مقتدر میدان و رفیق همراه همرزمان را بدون لکنت در لهجه یا اغراق در شخصیت اجرا کرد. از طرف دیگر رویا افشار در نقش «ننه علی» بار دیگر توانایی بازیگری خویش را به رخ کشید و در تمام قاب های صامت حرف هایش را فریاد زد. نقش های مکملی چون تورج الوند هم در مجموعه به بهبود روایت کمک کرده و آن چیزی که باید دیده می شد را به تصویر کشیدند.
علاوه بر بازیهای شاخص رضا ثامری و تورج الوند، سایر بازیگران سریال پسران هور نیز با اجرای طبیعی و متناسب با نقش های خود، عمق و باورپذیری روایت را تقویت کردند. بازیگران نقش همرزمان، خانواده ها و نیروهای محلی توانستند فضای واقعی هور و شرایط دشوار جبهه را به گونه ای ملموس منتقل کنند تا تعاملات انسانی میان شخصیت ها، همچون وفاداری، تضاد و همکاری، به چشم بیاید.
مستنداتی که بال خیال شدند
افزوده شدن قسمتهایی از تصاویر و مستندهای واقعی به سریال «پسران هور» نقشی محوری در تقویت اعتبار روایی و تاثیر احساسی این قصه ایجاد کرد چون که نه به منظور تزئین که در امتداد افزایش اثر مضمون به کار گرفته شد.
تلفیق میان تصویر مستند و روایت دراماتیک، به شخصیت شهید علی هاشمی و همرزمانش حضوری ملموس و قابل باور بخشید و اعتماد تماشاگر به صداقت اثر را افزایش داد. از طرف دیگر، هر قاب مستند بار عاطفی سریال را تشدید می کند. مهدی جعفری که بگفته بازیگران این اثر در تمام زمان های فراغت در روزهای فیلمبرداری در هور دوربین به دست به دنبال ثبت مستندات بود، با این انتخاب هوشمندانه، مرز میان حقیقت تاریخی و بازآفرینی هنری را عمداً کمرنگ کرده تا مخاطب احساس کند در دل یک واقعه زنده حضور دارد، نه فقط تماشای یک بازسازی. این تلفیق میان تصویر مستند و روایت دراماتیک، به شخصیت شهید علی هاشمی و همرزمانش حضوری ملموس و قابل باور بخشید و اعتماد تماشاگر به صداقت اثر را افزایش داد. از طرف دیگر، هر قاب مستند بار عاطفی سریال را تشدید می کند، برای اینکه مخاطب متوجه می شود آن چه می بیند فقط خیال پردازی نیست، بلکه گرفته شده از حقیقتی زیسته و پرافتخار است. این ترکیب هدفمند، پسران هور را از سطح یک سریال جنگی معمولی فراتر برده و آنرا به اثری میان سینما و تاریخ تبدیل کرده؛ روایتی که گذشته را نه فقط بازگو می کند، بلکه در حافظه جمعی امروز زنده نگاه می دارد.
«پسران هور» روایتی رازآلودی از قهرمانی جاودان
مهجوریت و رازآلودگی شهید علی هاشمی، به عنوان فرمانده ای امنیتی و محرمانه در جنگ، یکی از عناصر کلیدی است که سریال پسران هور توانسته از آن بهره دراماتیک ببرد. این خاصیت سبب شده شخصیت هاشمی در سریال چندلایه و پیچیده به نظر برسد: او نه فقط یک فرمانده شجاع، بلکه انسانی با مسئولیت های سنگین، محدودیت های اطلاعاتی و فشار اجتماعی است که باید همیشه تصمیم های حساس بگیرد و با این حال اعتماد همرزمان و نیروها را حفظ کند.
سریال با پرداختن به واکنش های اطرافیان، شایعات و حرف های پشت سر او، تضاد میان تصویر عمومی و حقیقت درونی شخصیت را به نمایش می گذارد، موضوعی که در آثار دفاع مقدس کمتر دیده شده است. سرانجام، مهجوریت و رازآلودگی هاشمی، نه فقط جذابیت روایی و دراماتیک سریال را افزایش داده، بلکه مخاطب را با مفهوم مهمی از تاریخ و اخلاق مقاومت آشنا می کند.
گمنامی تاریخی او که ناشی از فعالیتهای محرمانه و نبود پیکرش تا سال ها بود، در روایت سریال به شکلی فضای رازآلود و کشش دراماتیک داده است. مخاطب با تماشای زندگی و اقدامات او، علاوه بر مشاهده شجاعت و ابتکار عمل، با دشواری های شخصی و فشارهای روانی او نیز مواجه می شود، چیزی که به عمق انسانی شخصیتش می افزاید و آنرا فراتر از یک قهرمان فقط نظامی می کند.
این رازآلودگی همینطور به کارگردان اجازه داده است تعلیق و کشش روایی ایجاد نماید. بیننده همیشه کنجکاو است بداند تصمیمات حساس بعدی هاشمی چه خواهد بود و چه طور از پیچیدگی های محیط جنگ جان سالم به در می برد. افزون بر این، سریال با پرداختن به واکنش های اطرافیان، شایعات و حرف های پشت سر او، تضاد میان تصویر عمومی و حقیقت درونی شخصیت را به نمایش می گذارد، موضوعی که در آثار دفاع مقدس کمتر دیده شده است.
در نهایت، مهجوریت و رازآلودگی هاشمی، نه فقط جذابیت روایی و دراماتیک سریال را افزایش داده، بلکه مخاطب را با مفهوم مهمی از تاریخ و اخلاق مقاومت آشنا می کند: خیلی از قهرمانان واقعی، بدون نام و نشان، با صبر، تدبیر و فداکاری در پس زمینه تاریخ عمل کرده اند و بازشناسی آنها نیازمند نگاه هنری و دقیق است.
در نهایت باید اشاره نمود که این خاک و این دفاع مقدس هنوز آدم های گم نام بسیاری دارد که شنیدن و روایت قصه هایشان نه صرف سرگرم کنندگی که خاصیتی آگاهی بخش دارد؛ آگاهی از قهرمانانی که روزی بودند و ایستادند تا این خاک بماند.
خلاصه اینکه - سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز شنبه( ۳ آبان ماه ۱۴۰۴ ) در پیامی سریال فاخر پسران هور را پلی میان نسل روز گذشته و امروز، و تلاشی ستودنی برای بازنمایی حقیقت مقاومت، ایثار و فداکاری رزمندگان اسلام و تربیت یافتگان مکتب انقلاب اسلامی و ولایت فقیه برشمرد.
به همین دلیل نیم نگاهی داشته ایم به سریال پسران هور به کارگردانی مهدی جعفری که در ادامه می خوانید:
سال ها بود که منتقدان در گلایه از آثار تکراری دفاع مقدس بر این که این ۸ سال چهره ها و داستان های بکر و پرداخته نشده بالقوه جذابی هست که هنوز گفته و شنیده نشده است و میتوان با دست گذاشتن روی آنان راوی قصه هایی جذاب و بی نظیر بود را گوشزد می کردند.
داستان زندگی و مبارزه شهید علی هاشمی یکی از همین داستان های گفته نشده بود. داستانی که آنقدر جذاب بود که در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر دو فیلم در تلاقی همدیگر هردو این شهید را قاب گرفتند؛ فیلمهای سینمایی اسفند و اشک هور.
اشک هور پس از اقبال در جشنواره و پرده نقره ای در نسخه ای تلویزیونی با نام پسران هور برای مخاطبان این مدیوم به نمایش درآمد و از شروع مهرماه ۱۴۰۴ تا اواخر همین ماه روی آنتن رفت.
گرچه سالیان گمنامی علی هاشمی بسیار زیاد بود اما به قول دیالوگ پایانی راوی این سریال خدا دلش نمی خواست اسم این مرد تو تاریخ گم بشه و همین شد که از بهمن ۱۴۰۳ تا مهر ۱۴۰۴ اسم این شهید جنوبی از زبان مردم نیفتاد. داستانها نشان میدهد که او نه فقط در طراحی و اجرای عملیات های پیچیده در منطقه ی هور، بویژه در قرارگاه نصرت، از چنان قدرت تحلیل و ابتکاری برخوردار بود که حتی در میان فرماندهان ارشد سپاه زبانزد بود، بلکه توانست با تأکید بر شناخت عمیق از جغرافیای هور و ارتباط نزدیک با مردم بومی، عملیاتی را سامان دهد که هیچ وقت لو نرفت.
نبوغ او تنها به صحنه نبرد محدود نمی شد؛ در سال هایی که شیعیان عراق زیر فشار و خفقان رژیم بعث بودند، او با تدابیری هوشمندانه، امکان زیارت و ارتباط معنوی رزمندگان را در همان خاک دشمن فراهم نمود.
منبع: موزیك خوان
این مطلب موزیک خوان را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب