خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۲۳؛
از آشپزی هیأت تا خوانندگی تیتراژ مختارنامه
به گزارش موزیک خوان موسیقی تیتراژ سریال تلویزیونی مختارنامه بدون شک یکی از بهترین و ماندگارترین نواها در حوزه ساخت آثار تصویری در رابطه با حضرت سیدالشهدا است که وجوه موسیقایی اش همچنان بوی تازگی و بدعت می دهد.
دریافت 1 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی که بعد از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در بیست و سومین گام از این روایت رسانه ای که با ایام سوگواری حضرت سیدالشهدا (ع) مصادف شده، به سراغ موسیقی متن و تیتراژ سریال «مختارنامه» به کارگردانی داوود میرباقری رفتیم که بدون تردید یکی از ماندگارترین و خوش ساخت ترین آثار تصویری در رابطه با مضامین عاشورایی است که پس از گذشت سال ها از تولید و پخش آن همچنان گل سرسبد سریال های تلویزیونی سیما در زمینه حضرت سیدالشهدا بوده و به لحاظ تکرار در پخش مجموعه های مختلفی از آن، یکی از سریال های دارای رکوردی است که بیننده اش را سر جای خود میخکوب می کند.
سریالی که موسیقی تیتراژش اساسا و یقیناً نقش غیر قابل انکاری در میخکوب کردن بیننده ای دارد که از همان ابتدای کار، درست با آغاز موسیقی با فضای متفاوتی رو به رو می شود که در همه ابعادش بشارت دهنده تماشای تصاویری است که رنگ و بوی متفاوت بودن را میتوان احساس کرد.
البته گروه هنر خبرگزاری مهر چندی قبل به صورت مشروح در چارچوب پروژه «روایت مهراز نواهای عاشورایی» به موسیقی متن سریال تلویزیونی به آهنگسازی امیر توسلی پرداخته بود. موسیقی که به علت شاخصه های گوناگونی که به لحاظ آهنگسازی، نوازندگی و تنوع موسیقایی برخوردار می باشد بدون تردید یکی از بهترین و گوش نوازترین آثاری است که آهنگساز کوشیده گام به گام با آنچه کارگردان از موسیقی اش می خواسته همراه باشد و موسیقی را به گوش بیننده برساند که در خیلی از مقاطع حتی پیشتر از تصویر معرفی می شود.
این موسیقی وقتی ماندگارتر شد که علاوه بر هوشمندی و خلاقیت های مثال زدنی امیر توسلی بعنوان آهنگساز با بهره مندی از مؤلفه های شنیداری موسیقی نواحی و موسیقی ایرانی، فضایی را به وجود آورد که شنونده این ملودی ها را به ظرفیت های اعجاب برانگیز موسیقی نواحی ایران آشنا تر کرد و به او فهماند که این موسیقی های نشأت گرفته و تولد یافته از باورها و مناسک آئینی و مذهبی ایرانیان، تا چه اندازه می تواند روی تأثیرگذاری یک درام تصویری ملهم از واقعه جانگداز عاشورا این چنین مؤثر باشد. شرایطی متأسفانه بسیار کمیاب در موسیقی که کمتر هنرمندی دست به تجربه های این چنینی زده، اما فضای این نوع موسیقی ها نشان داده که چقدر از بهره مندی از ظرفیت های ناب فرهنگ موسیقایی می توانیم به تولید کارهای درخشان موسیقایی در حوزه تصویر دست پیدا نماییم.
اما همان گونه که پیشتر هم گفته شد، یکی از نقاط عطف موسیقی این سریال ماندگار، تیتراژ ابتدایی با صدای به اصطلاح بدوی یک خواننده و بازیگر بومی یعنی اکبر سلطانعلی از اقوام داوود میرباقری و بازیگر نقش غلام شمر سریال مختار نامه بود که با آگاه «برخیز که شور محشر آمد» شروع می شود.
آغازی برای یک آخر بسیار جالب توجه در موسیقی تیتراژ پایانی مجموعه با نوای لالایی حزن انگیز صدیقه بحران که آنچنان دل شنوندگان را می لرزاند که گویی در صحرای کربلا نظاره گر واقعه ای هستی که تا دنیا دنیاست در دل و جانمان باقی می ماند و ندای مظلومیتی را سر می دهد که شعله اش تا ابد خاموش نمی گردد.
اکبر سلطانعلی خواننده تیتراژ ابتدایی سریال «مختارنامه» همچون هنرمندانی است که با ایفای نقش غلام شمر در این مجموعه شهرت یافت. هنرمندی که علاوه بر نسبت فامیلی که با داوود میرباقری در قامت پسرعمه او دارد، به قدری قدرتمند از ایفای نقش سپرده شده به او برآمد که دیگر نمی توانستیم به سادگی از نامش در تیتراژ سریال بگذریم. چون که در همان زمانی که تیتراژ فیلم پیش روی مخاطبان قرار می گرفت، این صدای بدوی و مهار نشده او بود که اثری جاودانه را به گوش مخاطبان این سریال رساند.
سلطانعلی: من ۳۵ سال در خدمت حضرت سیدالشهدا (ع) بودم و فکر می کنم ایشان به واسطه حضورم در سریال مختارنامه و خوانندگی تیتراژ خواست تا یک چیزی از من در این دنیا به یادگار بماند. این صدا باید ۵۰ سال دیگر هم شنیده شود تا مردم آن روزگار به واسطه آن بگویند: خدا اکبر سلطانعلی را بیامرزد جالب است بدانید که سلطانعلی برای شروع کار هنری اش بازیگری را انتخاب نکرده بود، این هنرمند شصت و هفتاد ساله اهل روستای خیج شهرستان بسطام شاهرود از همان طفولیت در رشته موسیقی فعالیت نموده و جالب آنکه در این سال ها حتی در زمینه تدریس و ساخت بعضی از سازهای محلی موسیقی نواحی ایران کارهایی را انجام داده است.
این هنرمند که پیشه نجاری را هم جزو تجربه های همیشگی خود می داند در زمان تولید سریال «مختار نامه» مسئولیت ۱۰۰ نفر از سوارکارانی را داشت که در بخش های جنگی سریال حضور داشتند. پس با این حساب او یک آچار فرانسه تمام عیار برای پسرعمه کارگردانش بود که با خوانش تیتراژ ابتدایی اثر، میرباقری را به شدت رو سفید کرد.
اکبرآقای این قصه به واسطه ایفای نقش غلام شمر هم تجربه جالبی دارد. چون که وی در حالی ایفاگر یک نقش منفی که در طول داستان سریال بانو «ام وهب» را به شهادت می رساند بود که به قول خودش سال ها در هیأت های مذهبی شهرستان شاهرود بعنوان آشپز حضور فعالی داشته و بازی در این نقش خیلی سخت تر از آن چیزی بوده که تصورش را می کرده است. اما به هر حال این سختی در یک نقطه ای تبدیل به شیرینی شد که یک عمر نام سلطانعلی را در حوزه موسیقی تیتراژها ماندگار کرد. چون این داوود میرباقری بود که به او پیشنهاد خوانش تیتراژ ابتدایی سریال را داد.
شرایطی که سلطانعلی درباره آن اظهار داشته بود: «من ۳۵ سال در خدمت حضرت سیدالشهدا (ع) بودم و فکر می کنم ایشان به واسطه حضورم در سریال مختارنامه و خوانندگی تیتراژ خواست تا یک چیزی از من در این دنیا به یادگار بماند. این صدا باید ۵۰ سال دیگر هم شنیده شود تا مردم آن روزگار به واسطه آن بگویند: خدا اکبر سلطانعلی را بیامرزد»
سلطانعلی چندی قبل در گفتگو با یکی از رسانه ها بود که درباره روش اجرای این موسیقی توضیح داد: آقای میرباقری از صدای بنده شناخت داشت. قسمت اول «مختارنامه» که پخش گردید، دوست دیگری نوحه «برخیز که شور محشر آمد…» را خوانده بود. روزی آقای میرباقری تلفنی تماس گرفت و گفت بیا تهران، آقای «توسلی» - آهنگساز- با تو کار دارد. رفتم و آقای توسلی اظهار داشت که باید این نوحه را بخوانی. من در استودیوی ضبط ایشان کار را خواندم و ضبط کردند که پخش گردید. شبی که این کار را در استودیو می خواندم، آقا داوود هم نظر داشت و می اظهار داشت: «برو در وادی همان نوحه هایی که در روستا می خوانی. منظورش این بود که وحشی بخوانم.»
او درباره ایفای نقش غلام شمر در سریال مختارنامه هم اظهار داشت: پیشنهاد آقای «میرباقری» بود و باید بازی می کردم. «رستم» شیطنت مرموزی دارد و با ترفند و زیرکی که دارد خویش را از دست مختار نجات می دهد. غلام مختار را طی مسیر می کشد و فرار می کند. البته این نکته را هم بگویم بازی در این نقش خیلی برایم سخت بود چون نمی توانستم آدم سنگدل و شیطانی باشم. افرادی مانند من که در کار هنر موسیقی هستند روحیه لطیف و مهربانی دارند و نمی توانستم این گونه مانند «رستم» باشم ولی روی نقش کار کردم تا توانستم آنرا درآورم. این نکته را هم بگویم که «داوود میرباقری» در حین نگارش فیلم نامه نقش «رستم» را برای من نوشت. […] من در تاریخ مطالعه کردم که «رستم» غلام شمر، ایرانی تبار است، او از همه جا مانده و رانده است و برای رهایی و نجات جانش و گذران زندگی روزمره دست به هر کاری می زند و عاقبت هم کشته می شود.
به هر ترتیب همان گونه که پیشتر گفته شده بود موسیقی متن سریال «مختارنامه» که از حاشیه های ریز و درشت هم بی بهره نبود، یکی از آثار ماندگار در عرصه نواهای عاشورایی است که همه عوامل سازنده اش از نویسنده، کارگردان، آهنگساز گرفته تا گروه اجرایی و نوازندگان تلاش بر آفرینش موسیقی بودند که اساسا هم متفاوت و هم حرف های تازه ای برای گفتن داشت.
شرایطی که باعث عبور از خط قرمزهای فراوانی شد اما همین ساختارشکنی از امیر توسلی آهنگسازی معرفی نمود که می تواند در گونه های مختلف تصویر حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد. کما این که موسیقی تیتراژ پایانی سریال هم دربرگیرنده ساختارشکنی هایی بود که تا آن زمان به کمترین شکل ممکنش در رسانه ملی تجربه شده بود.
برای شنیدن موسیقی تیتراژ پایانی سریال مختارنامه اینجا را کلیک کنید.
منبع: musicreader.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب